เนื่องจากภาคเหนือของประเทศไทย อยู่ใกล้กับพื้นที่ของประเทศพม่า รวมถึงมีผู้อพยพมาอยู่ในประเทศไทยเป็นจำนวนมาก จึงทำให้วัดบางแห่งทางภาคเหนือ มีสถาปัตยกรรมเป็นศิลปะพม่า โดยหนึ่งในจำนวนวัดเหล่านั้น ก็คือ วัดไชยมงคล (วัดจองคา) จังหวัดลำปาง ที่ในปัจจุบันได้รับการประกาศให้พระวิหารศิลปะพม่า ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแล้ว
![วัดไชยมงคล](https://img-ha.mthcdn.com/6yyTWX9BrOdel8aG5JelE0J9BgA=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_13.jpg)
วัดไชยมงคล หรือ วัดจองคา
วัดไชยมงคลหรือมีอีกชื่อหนึ่งว่า “วัดจองคา” แต่เดิมวัดแห่งนี้เป็นที่ว่าง รกร้าง มีหญ้าคาและต้นไม้ยืนต้นจำนวนมาก สมัยสามร้อยกว่าปีก่อนเป็นที่ประหารนักโทษ และเป็นที่รวมพลนักรบไทยโบราณทั้งพม่า ไทยใหญ่และนักรบพื้นเมืองของคนล้านนา (ในสมัยพ่อเจ้าทิพย์ช้างและเชื้อเจ้าเจ็ดตน) หม่องป๊อกถวายที่ดินส่วนหนึ่งสร้างวัดนี้ เริ่มซื้ออิฐจำนวนหนึ่ง เตรียมการก่อสร้างแต่ไม่สำเร็จตามที่คาดหวัง
![อูโง่ยซิ่น สุวรรณอัตถ์](https://img-ha.mthcdn.com/dQm8n5qGeUMhieXqtgYaPSEynKQ=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_10.jpg)
อูโง่ยซิ่น สุวรรณอัตถ์
ต่อมา อูโง่ยซิ่น สุวรรณอัตถ์ (หม่องโง่ยซิ่น) คหบดีชาวพม่าขอซื้อที่ดินแปลงนี้เพื่อสร้างสำนักสงฆ์ (วัดจองคา) ซึ่งเดิมมีกุฏิมุงด้วยหญ้าคาเป็นจำนวนมาก สำนักสงฆ์นี้จึงได้ชื่อว่า จองคา ( “จอง” แปลว่า วัด และคำว่า “คา” แปลว่า หญ้าคา) และเคยได้รับรางวัลอนุรักษ์สถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2559 ประเภทอาคารศาสนสถาน
![โถงล่าง](https://img-ha.mthcdn.com/CeOiI8sh3_L9UCfOPeykPslcp_w=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_14-577x1024.jpg)
ความโดดเด่นอยู่ที่วิหารสีขาวที่มีหลังคาเครื่องไม้แบบพม่า หน้าบันประดับกระจกเป็นรูปเทวดา เสาประดับด้วยลวดโลหะสีทองขดเป็นลายเครือเถาประดับกระจกสีงดงามมาก ส่วนม่านและระเบียงโดยรอบนั้นทำด้วยแผ่นไม้ฉลุอย่างประณีต ภายในเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำริดที่มีพุทธลักษณะงดงามซึ่งสร้างขึ้นที่เมืองมัณฑะเลย์ ประเทศเมียนมาร์
วิหาร พุทธศิลป์วิจิตรแบบพม่า
วิหาร เป็นศิลปะการสร้างแบบพม่า ตัววิหารสูง 15 เมตร เป็นวิหารสองชั้น หันบันไดไปทางทิศเหนือ หลังคาเครื่องไม้แบบพม่า หน้าบันประดับกระจกเป็นรูปเทวดา เสาวิหารสมัยนั้นติดเพชร พลอย อัญมณี ไพลิน นิลมรกต บุษราคัม ปัจจุบันเสาประดับด้วยลวดโลหะสีทองขดเป็นลายเครือเถา ประดับกระจกสีสวยงาม ม่านและระเบียงโดยรอบทำด้วยแผ่นไม้ฉลุฝีมือประณีต ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์ปางสมาธิทรงเครื่อง มีลักษณะงดงามสร้างจากเมืองมัณฑะเลย์ ประเทศเมียนมาร์ และเทพทันใจ (นัตโบโบจี) เทพผู้ปกปักรักษาและบันดาลโชคลาภ
![นัตโบโบจี](https://img-ha.mthcdn.com/9ZivgwmMVqmpmRmowNow0wrdqqk=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_05-577x1024.jpg)
นัตโบโบจี
ในปี พ.ศ. 2420 -2450 วิหารชั้นล่างเป็นที่เรียนหนังสือบาลี มคธและภาษาพื้นเมือง ในสมัยนั้นมีการสอบนักธรรมที่วัดนี้เป็นแห่งแรกและเป็นวัดเดียวที่มีการสอบบาลี มคธ
พ.ศ. 2450 เจ้าหลวงบุญวาทย์วงษ์มานิต เจ้าเมืองลำปางในขณะนั้น ได้ตั้งชื่อ สำนักสงฆ์จองคา เป็น จองคา (วัดไชยมงคล )
พ.ศ. 2460 บรรดาเศรษฐีเชื้อสายพม่า ชาวลำปางและเชียงใหม่โดยการนำของรองอำมาตย์เอกหลวงโยนะการพิจิตร ต้นตระกูลอุปะโยคิน หรือพญาตะก่า ได้ร่วมกันสร้างพระบรมธาตุเกศาไชยมงคลขึ้นทางทิศใต้ ฐานสี่เหลี่ยม มณฑลกว้าง 9 x 9 เมตร พระเจดีย์สูง 18 เมตร แบ่งเป็น 3 ระดับลดหลั่นกัน แต่ละมุมของฐานชุกชี ฐานชั้นแรกมีเจดีย์ย่อ 4 มุมสี่ด้าน ชั้นที่สองมีรูปนรสิงห์ทั้ง 4 มุม ชั้นที่สามเป็นเจดีย์ทรงคว่ำมียอดประดับด้วยเงิน-ทองและอัญมณี เจดีย์พุ่มข้าวบิณฑ์ ประดับด้วยอัญมณีต่างๆ ภายในบรรจุพระบรมเกศาธาตุของพระพุทธเจ้า 3 เส้น ซึ่งอัญเชิญมาจากพระบรมเจดีย์ชเวดากอง ประเทศพม่า
พ.ศ. 2483 – 2485 วัดจองคา เคยเป็นสถานที่ตั้งของกองทัพญี่ปุ่นและกองทัพไทยในระยะหนึ่ง
![วิหารจองคา](https://img-ha.mthcdn.com/uc207EbpuYbRdItmDvgFjB4xNvQ=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_16-577x1024.jpg)
ลวดลายภายในพระวิหารวัดจองคา
ลวดลายที่ปรากฎภายในพระวิหารวัดจองคานั้นจะพบลวดลายที่ประดับตกแต่งเกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา ส่วนใหญ่พบว่า ลวดลายประเภทต่างๆ ทั้งมีปรากฎในธรรมชาติและมีการดัดแปลงประยุกต์กลายเป็นลวดลายประดิษฐ์ โดยลวดลายที่ปรากฎภายในพระวิหารของวัดไชยมงคลมี ดังนี้
ลวดลายโก่งคิ้ว
![ลวดลาย](https://img-ha.mthcdn.com/iy-fZylMhhcqycXla1bAMNMn5Nk=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_12.jpg)
![ฉลุไม้](https://img-ha.mthcdn.com/IZhuuEdluwYyJlgMt9ONJMc9mw8=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_11.jpg)
ปรากฎลวดลายเครือเถาที่มีการใช้เทคนิคทำด้วยการฉลุไม้ให้เป็นช่อง และบริเวณโก่งคิ้วปรากฎเรื่องราวเหตุการณ์ต่างๆ ในพุทธประวัติ
![ลายเทวดา](https://img-ha.mthcdn.com/mq7-DWnjItUsVMf0cV8-6b0Q7_M=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_03-577x1024.jpg)
ลวดลายเทวดา
อยู่บริเวณหลังพระประธานหรือหลังแท่นประดิษฐานพระพุทธรูป ซึ่งเป็นการใช้เทคนิคการลงรักประดับกระจกสีต่างๆ เพื่อเล่าถึงการที่เทวดามาถวายความเคารพต่อการบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณของพระพุทธเจ้า
![กระต่าย](https://img-ha.mthcdn.com/H33G5SDS3-wh7QaZ0HNSoU2oH_g=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_09.jpg)
ลวดลายนกยูงและกระต่าย
ประดับอยู่บนเพดานของโถงประธานวัดไชยมงคลนั้นเป็นสัญลักษณ์หรือเครื่องหมายของความเชื่อ สุริยัน หรือ พระอาทิตย์ และจันทรา หรือ พระจันทร์ โดยมีความเชื่อว่า
![นกยูง](https://img-ha.mthcdn.com/Akdw8zyem3BfG4Z3mM2CeYTsXOU=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_06.jpg)
นกยูงเป็นสัญลักษณ์แทนพระอาทิตย์ เป็นต้นกำเนิดแก่ชาติพม่า และ
กระต่ายเป็นสัญลักษณ์แทนดวงจันทร์ มีความหมายถึงต้นวงศ์ตระกูลของพระเจ้าแผ่นดินที่ปกครองประเทศพม่า
พระพุทธไชยมงคล
![พระพุทธไชยมงคล](https://img-ha.mthcdn.com/Z6RBijPpa0bqtN1uxnqgDHKFoI4=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_04-577x1024.jpg)
พระพุทธไชยมงคลเป็นพระประธานประจำวัด โดยประดิษฐานบนฐานชุกชี รายล้อมด้วยรูปพระสาวก เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่อง ปางมารวิชัย เนื้อสัมฤทธิ์ หน้าตักกว้าง 1 เมตร นำมาทางเรือจากเมืองมัณฑะเลย์เข้าสู่แม่สาย แล้วมาโดยขบวนช้าง เมื่อพ.ศ. 2450 ลวดลายประดับทั้งที่ฐานชั้นล่างและฐานชั้นบนมีความประณีตเป็นอย่างมาก
![วัดจองคา](https://img-ha.mthcdn.com/3BCYGmDZdvQrbtJ953IsZe-r_Fw=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_08.jpg)
![วัดจองคา](https://img-ha.mthcdn.com/5aICM0SdXiVpgJE0dL4ewAFGRiU=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_15-577x1024.jpg)
![วัดจองคา](https://img-ha.mthcdn.com/Dy-qpXieB2YCx_F-QG0lp05xmTU=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_01.jpg)
![ระเบียงวิหาร](https://img-ha.mthcdn.com/yNVjxGk5gf6OWPGFeZojpDNSpgo=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_07.jpg)
![วัดจองคา](https://img-ha.mthcdn.com/QijB_rgQFUKuv0VEBK3zpA6-NKQ=/mthai.com/app/uploads/2023/09/wat_chongka_lampang_66_02.jpg)
นอกจากสถาปัตยกรรมศิลปะพม่าของวัดไชยมงคลหรือวัดจองคาแล้ว พระประธานประจำวัดก็มีความศักดิ์สิทธิ์เช่นเดียวกัน เนื่องจากเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ ที่อยู่คู่วัดมานานนับร้อยปีเชียวล่ะ!
ภาพโดย อ.ณัฐ
ที่อยู่ : 266 ถนนสนามบิน ตำบลพระบาท อำเภอเมืองลำปาง ลำปาง 52000
Google map : https://goo.gl/maps/VNVTo8g5ShKKQjjA6
เวลาเปิด – ปิด : 06.00 – 18.00 น.
เนื้อหาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
เจดีย์ชเวสิกอง ดุจดั่งทองที่มัดไว้ แห่งเมืองพุกาม ประเทศพม่า
วัดพระเจดีย์ซาวหลัง วัดล้านนา – พม่า และที่มาของพระเจดีย์ 20 องค์