MThai พาเที่ยววัดสวยที่ได้รางวัล “Award of Merit” จาก UNESCO อย่าง วัดปงสนุกเหนือ จังหวัดลำปาง ที่มีวิหารพระเจ้าพันองค์ ซึ่งเป็นวัดแห่งเดียวในประเทศไทยที่ได้รับรางวัลนี้!
วัดปงสนุกเหนือ
วัดปงสนุกเหนือ หรือ วัดปงสนุก หรือปรากฏหลักฐานในอีก 4 ชื่อคือ วัดศรีจอมไคล วัดเชียงภูมิ วัดดอนแก้ว และวัดพะยาว สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าอนันตยศ พระราชโอรสของพระนางจามเทวีแห่งหริภุญไชย เมื่อครั้งเสด็จมาสร้างเขลางค์นคร (จังหวัดลำปางในปัจจุบัน) โดยสร้างเมื่อ พ.ศ. 1223
ราว พ.ศ. 2386 เจ้าหลวงมหาวงศ์ได้ไปฟื้นฟูเมืองพะเยาขึ้นใหม่ ครูบาอินทจักรพระอุปัชฌาย์ของครูบาอาโนชัยธรรมจินดามุนี ได้นำชาวพะยาว (พะเยา) อพยพกลับ แต่ก็ยังคงเหลืออีกจำนวนหนึ่งที่ไม่ยอมกลับ ละได้มาตั้งรกรากอยู่กับชาวบ้านปงสนุก ตั้งแต่นั้นมาชื่อวัดและหมู่บ้านจึงได้ชื่อว่าปงสนุก
ม่อนดอย หรือ วัดบน
สถานที่สำคัญในวัดนั้นคือ “ม่อนดอย” ที่ชาวบ้านเรียกกันว่า วัดบน อันเปรียบเป็นเนินเขาพระสุเมรุ ศูนย์กลางแห่งจักรวาล ซึ่งเป็นที่ตั้งของวิหารพระเจ้าพันองค์และพระธาตุศรีจอมไคล
วิหารพระเจ้าพันองค์
วิหารพระเจ้าพันองค์ เป็นวิหารไม้ทรงจัตุรมุขที่มีอายุกว่า 120 ปี ในปัจจุบันนับเป็นวิหารโถงหลังเดียวที่ยังหลงเหลืออยู่ในเมืองไทย จนองค์การ UNESCO ให้รางวัล “Award of Merit” ในปี 2008 ซึ่งถือเป็นธรรมสถานเดียวในประเทศไทยที่ได้รับรางวัลนี้ และด้วยความงามทางสถาปัตยกรรมอันผสมผสานระหว่างศิลปะพื้นเมืองล้านนา พม่า และจีน อย่างลงตัว จึงทำให้วิหารพระเจ้าพันองค์นี้ กลายเป็นแม่แบบให้อาคารหลังอื่นในประเทศไทยอีกด้วย เช่น หอคำ ไร่แม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย
พระพุทธรูป 4 ทิศ
ภายวิหารประดิษฐานพระพุทธรูป 4 ทิศ บริเวณด้านบนรอบในของตัววิหารประดับด้วยพระพิมพ์องค์เล็กจำนวนมากถึง 1,080 องค์ จึงเป็นที่มาของชื่อ วิหารพระเจ้าพันองค์ ผู้คนมักมากราบไหว้ขอพร สะเดาะเคราะห์ ด้วยเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำเมืองลำปาง
พระธาตุศรีจอมไคล
ภายในบริเวณวิหาร จะเจอกับพระธาตุศรีจอมไคลที่ชาวบ้านให้ความเคารพนับถือ และมักจะเข้ามากราบไหว้ขอพรกันอย่างต่อเนื่อง เพื่อความเป็นสิริมงคลให้กับชีวิต
วิหารพระนอน
ตัววิหารก่อและประดับตกแต่งด้วยปูนปั้นศิลปะล้านนา ประดับกระจกอย่างวิจิตร ภายในประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์
ประวัติการก่อสร้างวิหารพระนอนและวิหารพระเจ้าพันองค์
จุลศักราช 1223 (พ.ศ. 2414) เดือนเกี๋ยง ขึ้น 13 ค่ำ ข้าฯ (ตุ๊อาโนชัย) ได้ทำการบูรณปฏิสังขรณ์ก่อสร้างยังวิหารพระนอน และพระพุทธรูปเจ้านอน วัดปงสนุกเหนือ เสี้ยง (หมดสิ้น) สะตาย (ปูน) น้ำหนัก 1 ล้าน 1 แสน ใส่น้ำฮัก (รัก) 122 กระบอก และ 10,000 หม้อแก้ว (กระจก) 1,600 แผ่น ทองคำเปลว 18,830 แผ่น ตาปู 7,000 เล่ม ดินขอ (กระเบื้อง) 14,000 แผ่น
จุลศักราช 1249 (พ.ศ. 2430) ในปีที่ผ่านมา ( จ.ศ. 1248 พ.ศ. 2429) ข้าฯ (ตุ๊อาโนชัย) ได้บูรณปฏิสังขรณ์วัดปงสนุกเหนือครั้งใหญ่ คือ ได้สร้างฉัตร 4 ใบ และซ่อมพระธาตุเจ้า สร้างวิหารหลังมียอด (มณฑป,วิหารพระเจ้าพันองค์) และวิหารหลังลุ่ม ตลอดถึงกุฏิ ฆ้อง กลอง ระฆัง ได้ก่อซุ้มประตูโยง สร้างพญานาคขึ้นบันไดทั้ง 3 ด้าน ปิดทองคำเปลวพระนอน สิ้นทองคำเปลวทั้งหมด 28,300 แผ่น ได้ก่อสร้างกำแพงรอบชั้นบน ได้สร้างวิหารพระนอน ได้สร้างอาสนา (เครื่องหลวง) หีบธรรม แท่นแก้ว ศาลาบาตร 4 หลัง จองเบิก 1 หลัง และได้หล่อพระพุทธรูปพิมพา 1,080 องค์ติดมณฑป เสร็จแล้วได้ทำบุญฉลองในปีจุลศักราช 1249 (พ.ศ. 2430) โดยนิมนต์พระสังฆเจ้า และเจ้าบุญรัฐบุรีศรีบุญเลิศ และแม่เจ้าคำปิ๋วพร้อมตายะกะ (ทายก) ตายิกา (ทายิกา) ทั้งหลายและผู้ร่วมฮอมตาน (บริจาค) ดังนี้ เจ๊กฟอง 10 แถบ หลานนางคำมวล 10 แถบ เจ้าเมือง 1 แถบ เจ้าเมืองใจ – เจ้าล้อม 1 แถบ เจ้าพระยางำเมือง 2 แถบ แม่ป้าบุตร 5 แถบ ตุ๊เจ้าปินตา วัดปงสนุกใต้ ดินจี่ (อิฐ) 1,000 ก้อน พ่อเลี้ยงน้อย ดินจี่ 5,000 ก้อน เจ้าพระยามหาเทพ – เจ้าหนานสาร ค้ำปูนน้ำหนัก 1 ล้าน 1 แสน
ที่มาจาก หนังสือ “ประวัติวัดปงสนุกเหนือและประวัติบันทึกครูบาอาโนชัยธรรมจินดามุณี”
เรียบเรียงโดย พระครูพุทธิธรรมโสภิต จากบันทึกคัมภีร์ของครูบาอาโนชัย ในภาษาล้านนา (ตั๋วเมือง)
ในอดีตวัดปงสนุกเหนือเป็นวัดที่มีขนาดใหญ่มาก และด้วยความที่มีขนาดใหญ่นี่เอง จึงทำให้มีพระภิกษุเข้ามาจำพรรษาเป็นจำนวนมาก ภายหลังทางวัดจึงได้แยกออกเป็น 2 วัดโดยปริยาย ซึ่งมีชื่อเรียกว่าวัดปงสนุกใต้และวัดปงสนุกเหนือ
หากใครมาเที่ยวลำปางแล้วเห็น 2 วัดนี้ตั้งอยู่ในเขตใบพัทธสีมาเดียวกันก็ไม่ต้องแปลกใจ เพราะทั้งสองวัดเป็นวัดพี่วัดน้องกันนั่นเอง
ภาพโดย อ.ณัฐ
ที่ตั้ง : ุ60 ถ. ปงสนุก หมู่บ้านปงสนุก ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมืองลำปาง ลำปาง 52000
Google map : https://goo.gl/maps/ePcAwD9GqRemmMi86
เวลาทำการ : 05.30 น. – 20.30 น.
เนื้อหาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
พระธาตุ 3 นคร พระนอนองค์ใหญ่ที่สุดในนนทบุรีที่ วัดราษฎร์ประคองธรรม
