ทำความรู้จัก วิธีการตรวจหาเชื้อ หรือ ชุดตรวจเชื้อไวรัส COVID-19 ที่เรียกว่า Rapid test วิธีนี้จุดเด่นคือ ทราบผลได้รวดเร็ว แต่ไม่ควรตรวจด้วยตัวเอง แล้วถ้าจะตรวจต้องทำอย่างไร ใช้เวลานานแค่ไหน ไปอ่านข้อมูลต่อไปนี้กันได้เลย
ชุดตรวจ Rapid test คืออะไร ใช้ยังไง
Rapid Test คืออะไร?
คือ ชุดทดสอบแบบรวดเร็ว ในการตรวจคัดกรองเบื้องต้น เพื่อตรวจหาเชื้อไวรัสและภูมิคุ้มกัน สามารถทราบผลได้รวดเร็วภายใน 10 – 30 นาที (คล้ายชุดตรวจครรภ์) มีการตรวจ Rapid Test แบบ antigen และ antibody ซึ่งเป็นการตรวจคัดกรองเบื้องต้นเพื่อตรวจหาเชื้อไวรัสและภูมิคุ้มกัน ก่อนเข้ากระบวนการตรวจชนิดยืนยันผลจากห้องปฎิบัติการ เหมาะสำหรับตรวจเพื่อประเมินความชุกและการติดเชื้อ โดยการตรวจวิธีนี้มีองค์ประกอบสำคัญคือ “น้ำยาตรวจเชื้อ” ซึ่งน้ำยาตรวจเชื้อนี้ทาง อย.อนุญาตใช้เฉพาะสถานพยาบาลเท่านั้น ไม่อนุญาตจำหน่ายทั่วไป
วิธีการใช้ Rapid Test
- เจาะเลือดที่ปลายนิ้ว เพื่อนำตัวอย่างเลือดไปตรวจหาเชื้อไวรัส (Antigen) หรือภูมิคุ้มกัน (Antibody)
- ตรวจได้หลังมีอาการป่วย 5-7 วัน หรือได้รับเชื้อมาแล้ว 10-14 วัน เพราะร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาต้านเชื้อโรค
Rapid Test ตรวจแบบ antigen Vs antibody ต่างกันยังไง?
- การตรวจเชื้อไวรัส (Antigen) ต้องรับเชื้อมาแล้ว 5 – 14 วัน ถึงจะตรวจได้ผลที่แม่นยำ
- การตรวจภูมิคุ้มกัน (Antibody) จะตรวจพบภูมิคุ้มกันต่อเชื้อในวันที่ 10 เป็นต้นไป จนกระทั่งหายป่วยแล้ว
**ทั้งนี้ หากตรวจนอกเหนือจากเวลาดังกล่าวอาจให้ผลที่ไม่แม่นยำ การใช้ Rapid Test ตรวจภูมิคุ้มกันในช่วงแรกของการรับเชื้อหรือช่วงแรกที่มีอาการ ค่าผลตรวจเป็นบวก ใช่ว่าจะแปลว่าป่วย และค่าผลตรวจเป็นลบไม่ได้แปลว่าไม่ติดเชื้อ สรุปแล้ววิธีนี้การตรวจนี้สามารถใช้งานได้ง่าย แต่ก็มีโอกาสคลาดเคลื่อนสูง**
Rapid test หาซื้อได้ที่ไหน?
เดิมที สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) อนุญาตให้ใช้น้ำยาดังกล่าวได้เฉพาะในสถานพยาบาล และตรวจโดยบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขเท่านั้น โดยให้ขายได้เฉพาะ
- สถานพยาบาลของรัฐ
- โรงพยาบาลทั่วไป
- โรงพยาบาลเฉพาะทางคลินิกเวชกรรม
- คลินิกเฉพาะทางด้านเวชกรรม
- คลินิกเทคนิคการแพทย์ หรือสหคลินิก
แต่ล่าสุดสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ที่ขยายวงกว้าง และมีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้ประชาชนต้องรอคิวตรวจด้วยวิธีมาตรฐาน RT-PCR เป็นจำนวนมาก อย. จึงอนุมัติขึ้นทะเบียนชุดตรวจโควิด-19 แบบตรวจหาแอนติเจนด้วยตนเองแล้ว สามารถซื้อได้ผ่านสถานพยาบาล หน่วยงานของรัฐ และร้านขายยาที่มีเภสัชกรให้คำแนะนำ
นอกจากวิธี Rapid Test ยังมีอีกวิธีคือ Real-time RT PCR
Real-time RT PCR คืออะไร?
- การตรวจไวรัสด้วยวิธี Real-time RT PCR เป็นวิธีที่องค์การอนามัยโลกแนะนำ มีข้อดีคือ มีความไว มีความจำเพาะสูง
- สามารถทราบผลภายใน 3-5 ชั่วโมง และสามารถตรวจจับเชื้อไวรัสในปริมาณน้อยๆ ได้ไม่ว่าจะเชื้อไวรัสเป็นหรือเชื้อตาย
- ตรวจจากสารคัดหลั่งทางเดินหายใจ ส่วนบน ส่วนล่าง ของผู้สงสัยติดเชื้อ
- เป็นวิธีที่เหมาะสมสำหรับการตรวจวินิจฉัยโรคเพื่อการรักษาที่รวดเร็ว ตั้งแต่ระยะแรกของการเกิดโรค
อย่างไรก็ตาม แม้วิธี Real-time RT PCR มีความไว มีความจำเพาะสูง แต่ยังต้องอาศัยเครื่องมือจำเพาะเช่นเครื่องสกัดสารพันธุกรรม เครื่องทำปฏิกิริยา realtime PCR และระดับความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการที่เหมาะสม
