ทำไมต้องใช้ หัวหมูแก้บน
เราใช้หัวหมูแก้บนในการทำพิธีบวงสรวงขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์กันมาช้านาน เคยสงสัยกันไหมคะว่า ทำไมถึงต้องเป็นหัวหมู? และมีความเป็นมากันอย่างไร ทำไมต้องกลายเป็นเจ้าหมูที่ต้องมาขึ้นโต๊ะเครื่องเซ่นสังเวย ? MThai เราไปหาคำตอบมาให้ค่ะ
ความเป็นมาและความหมายของหัวหมู
แรกเริ่มเดิมที ในสมัยโบราณกาล ก่อนศาสนาพราหมณ์ ศาสนาพุทธจะเกิด มนุษย์เรามีความเชื่อเรื่องผีสางนางไม้ การประกอบพิธีกรรมเคารพบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ ก็เพื่อขอให้เทพเจ้า ให้ผีสางช่วยดลบันดาลสภาพดินฟ้าอากาศเพื่อให้ผลิตผลกสิกรรม การเกษตรต่างๆ นั้นงอกงาม มีที่อยู่ ที่กิน อิ่มปากอิ่มท้อง การบวงสรวงด้วยอามิสสินจ้างอย่าง การถวายเครื่องเซ่นไหว้ด้วยมังสาหาร พืชพรรณธัญญาหาร ก็เพื่อให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์พึงพอใจ และดลบันดาลให้มนุษย์อยู่รอดปลอดภัย ข้าวปลาอาหารอุดมสมบูรณ์ ไม่อดอยากปากแห้ง รวมไปถึงเชื่อว่าการเชือดสัตว์ก็เพื่อให้รับเคราะห์แทนมนุษย์ โดยมักจะเชือดสัตว์ถวายเซ่นสังเวยทั้งตัว ต่อมาจึงพัฒนามาเป็นหัวหมูแต่เพียงอย่างเดียว โดยมีวัตถุประสงค์คือ
1.ใช้สัตว์รับเคราะห์แทนมนุษย์
2. มีความเชื่อว่า เทพ เทวดา ก็ไม่ต่างจากมนุษย์ยังต้องกิน ต้องใช้เช่นเดียวกัน ที่ต้องใช้หัวหมูเพราะต้องการจำลองให้เหมือนการสังเวยหมูทั้งตัวนั่นเอง
ไทยเรารับธรรมเนียมการเซ่นไหว้มาจากจีน เมื่อหลายพันปีก่อน ชาวจีนใช้กระทิงกับม้าเป็นเครื่องเซ่นไหว้สุสานจักรพรรดิจีน โดยชาวจีนเชื่อว่า ม้า สื่อความหมายเป็นตัวแทนของขุนนาง ชนชั้นสูง และวิถีชีวิตที่สุขสบาย วัวกระทิง คือ สัญลักษณ์ของความมั่งคั่งร่ำรวยและโชคดี โดยจะตัดหัวม้าและกระทิงถวายเป็นเครื่องเซ่นบูชาเฉพาะจักรพรรดิเท่านั้น
ส่วนเครื่องเซ่นไหว้บรรพบุรุษของชาวบ้านทั่วไปนั้น มีสัตว์มงคลอยู่ 2 ชนิดคือ แพะ กับ หมู โดยแพะเป็นตัวแทนของความโชคดี ความรุ่งเรือง และความสำเร็จ ส่วนหมูเป็นตัวแทนของความอุดมสมบูรณ์และร่ำรวยเงินทอง คนจีนจึงนิยมใช้หัวหมูแทนในบรรดาหัวสัตว์ทั้งหลาย
ซึ่งไทยเรารับธรรมเนียมนี้มา ปรับเป็นการไหว้แก้บนด้วยหัวหมูแต่เพียงอย่างเดียวด้วยสาเหตุดังต่อไปนี้
- หัวหมูซื้อหาง่ายมากกว่าหัวแพะ เพราะคนไทยนิยมเลี้ยงหมู แพะหาซื้อยากเพราะคนเลี้ยงน้อย
- หมูมีปริมาณมาก ทำให้กลไกการตลาดแข่งกันขายราคาถูกกว่า
- หมูเป็นสัตว์มงคล สื่อความหมายถึง ความอุดมสมบูรณ์และร่ำรวยเงินทอง อันเป็นสิ่งที่คนส่วนใหญ่ปรารถนา คือความอุดมสมบูรณ์ ร่ำรวยเงินทอง เหลือกินเหลือใช้
- ตามคติความเชื่อของคนไทย แพะเป็นสัตว์อัปมงคล ซึ่งถือเคล็ดว่า เป็นสัตว์ที่รับเคราะห์กรรม อยู่ดีๆ ก็ซวย เช่น แพะรับบาป
- หมูมีลักษณะอ้วนท้วน สัดส่วนกลมเกลี้ยง ส่วนองค์ประกอบอื่นๆ ก็มีลักษณะโค้งมน ไม่ทิ่มแทง ถือเป็นความหมายดี ถือเป็นเคล็ดว่า ขอให้ชีวิตราบรื่นตลอดปี ส่วนคำว่า “หมู” ในความหมายของคนไทย ยังหมายถึงการทำอะไรหรือได้อะไรมาอย่างง่ายๆ หมูๆ นั้นเอง
- ราคาหัวหมูนั้นถึงแม้จะสูง แต่ก็ยังมีกำลังเงินพอสามารถซื้อได้ ไม่เหมือนหัวแพะที่มีราคาสูง
เนื้อหาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
เกณฑ์ทหาร มาทางนี้ บนบาน อย่างไรให้ ได้ใบดำ ?
ทำไมต้อง ไข่ต้มแก้บน ความเชื่อมโยงของไข่กับขวัญจากความเชื่อทั่วโลก
วิธีบนไอ้ไข่ วัดเจดีย์ กุมารเทพด้านโชคลาภขอยังไงให้สัมฤทธิ์ผล
