รู้จักประเพณี “ตากธัมม์ ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า” จังหวัดแพร่

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานแพร่ ขอเชิญชวนนักท่องเที่ยวและผู้สนใจเข้าร่วมงานประเพณี “ตากธัมม์ ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า” จังหวัดแพร่ ปีที่ 15 ในวันที่ 27–29 ธันวาคม 2563 ณ วัดสูงเม่น จ.แพร่

“ตากธัมม์ ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า”

นางสิรินาถ ฉัตรศุภกุล ผู้อำนวยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานแพร่ กล่าวว่า งานประเพณี “ตากธัมม์ ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า” เป็นประเพณีเก่าแก่ที่น่าสนใจ มีเพียงแห่งเดียวในประเทศไทยและแห่งเดียวในโลก ที่วัดสูงเม่น อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ โดยครูบากัญจนอรัญญวาสีมหาเถร อดีตเจ้าอาวาสวัดสูงเม่น ท่านได้ใช้วิธีการเชิงประเพณีที่ผสานกับความศรัทธาเลื่อมใสในพุทธศาสนาของชาวล้านนา ในเรื่องอานิสงส์การสร้างคัมภีร์ธัมม์ถวายวัด ว่าการได้ฟังธรรม และสร้างคัมภีร์ธัมม์ถวายวัดถือเป็นกุศลอันยิ่งใหญ่ โดยวัดสูงเม่น ได้ขึ้นทะเบียนคัมภีร์ใบลาน พระไตรปิฎกครูบากัญจนอรัญญวาสีมหาเถร เป็นเอกสารมรดกความทรงจำแห่งโลกของประเทศไทยในส่วนท้องถิ่น จากคณะกรรมการแห่งชาติ ว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) เมื่อปี พ.ศ. 2559 ซึ่งมีกว่า 9,000 ผูก

“การตากธัมม์” เกิดขึ้นโดยดำริของครูบากัญจนอรัญญวาสีที่เห็นความสำคัญของการรักษาคัมภีร์ธัมม์ที่ท่านเขียนขึ้นมาเองและที่ท่านนำมาจากที่ต่างๆ ท่านเห็นว่าจำเป็นต้องสร้างระบบประเพณีขึ้นมาเพื่อให้ศิษยานุศิษย์ และอนุชนได้ร่วมกันเก็บรักษาคัมภีร์เหล่านั้น โดยใช้วิธีการถวายธัมม์หรือการตานธัมม์มาเป็นปฐมเหตุในการจัดประเพณีตากธัมม์ ซึ่งจัดให้มีการคัดลอก การตรวจเช็คคัมภีร์ธัมม์ การรักษาความสะอาดคัมภีร์ธัมม์ การนำคัมภีร์ธัมม์ออกมาตากแดด การแห่คัมภีร์ธัมม์และการเก็บรักษาคัมภีร์ธัมม์

“การตานข้าวใหม่” เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาแต่โบราณ ชาวบ้านจะนำข้าวที่ได้เก็บเกี่ยวช่วงต้นฤดูกาลเก็บเกี่ยวมานึ่งให้สุกเพื่อนำมาตักบาตร ตานขันข้าว อุทิศไปให้พ่อแม่ และบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว และเป็นการขอขมาพระแม่โพสพ ก่อนที่จะนำมารับประทาน ซึ่งปัจจุบันนี้ได้มีการนำข้าวใหม่มาประกอบอาหารเป็นข้าวหลามแล้วนำมาใส่บาตร

“การหิงไฟพระเจ้า” เป็นการนำไม้ขนาดกว้าง 1 นิ้ว ยาวประมาณ 40-50 นิ้ว มาเหลาปอกเปลือกแล้วทาสีเหลือง พอถึงวันพระก็นำไม้ไปประเคนพระประธานในโบสถ์แล้วนำไม้เหล่านั้น มารวมกันทำเป็นกระโจมไว้หน้าโบสถ์เพื่อทำพิธีจุดไฟ ซึ่งในอดีตพิธีนี้ปฏิบัติกันเพื่อให้ความอบอุ่นในฤดูหนาวแก่พระสงฆ์และผู้มาทำพิธีในวัด

กิจกรรมที่น่าสนใจวันที่ 27 ธันวาคม 2563

• นิทรรศการ “ตากธัมม์ เมืองคัมภีร์ วิถีคนเมือง 5 ฐาน กว่าจะมาเป็นคัมภีร์ใบลาน ,ชมการประกวดตีกลองบูชาคัมภีร์ เมืองคัมภีร์โบราณ จังหวัดแพร่ และตระการตาขวนแห่ “ตากธัมม์ ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า”

กิจกรรมที่น่าสนใจวันที่ 27 ธันวาคม 2563

• กิจกรรม “มินิ แสงสีเสียง เล่าขานตำนานธัมม์ ครูบามหาเถร ปฐมสังฆครูบาแห่งล้านนา” ,กิจกรรมการประกวด “ห่อคัมภีร์หม้อห้อมทันใจ และ ทำบายศรีบูชาธัมม์ พระเจ้า ๕ พระองค์