หลักเกณฑ์การสรรหาและพิจารณาคัดเลือกเด็กเเละเยาวชนดีเด่นแห่งชาติและผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน

เนื่องในวันที่ 20 กันยายนของทุกปี เป็นวันเยาวชนแห่งชาติ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยกรมกิจการเด็กและเยาวชน ขอยกย่องเชิดชูเกียรติ เด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน เนื่องในวันเยาวชนแห่งชาติ ประจำปี 2564 ทั้งหมด 94 ราย  

เช่นเคยในทุกๆ ปีใน วันเยาวชนแห่งชาติ  จะมีการประกาศยกย่องเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน โดยมีหลักเกณฑ์ขั้นตอนที่เป็นระบบมีมาตรฐานชัดเจน จากคณะอนุกรรมการสรรหาและเชิดชูเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน การพิจารณาคัดเลือกเด็กเเละเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ เเละผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กเเละเยาวชน มีหลักเกณฑ์ ดังนี้ 

การสรรหาและพิจารณาคัดเลือกเด็กเเละเยาวชนดีเด่นแห่งชาติเเละผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กเเละเยาวชน

แบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่

1. เด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ 
2. กลุ่มเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ 
3. บุคคลผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน 
4. องค์กรที่ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชน  

จำแนกออกเป็น 11 สาขา ดังนี้

1. สาขากฎหมายและการปกป้องคุ้มครองสิทธิเด็กและเยาวชน

เป็นพฤติกรรมความสามารถ หรือการสนับสนุนสร้างสรรค์ผลงานที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย เพื่อเป็นประโยชน์แก่เด็กและเยาวชน โดยการเผยแพร่ พัฒนา พิทักษ์ ปกป้อง คุ้มครอง ป้องกัน แก้ไขฟื้นฟูพฤติกรรมเกี่ยวกับเด็กและเยาวชน 

2. สาขาการศึกษาและวิชาการ

เป็นพฤติกรรมความสามารถ และสร้างผลงานในด้านความรู้ทางวิชาการ ทฤษฎี หรือแนวคิดในรูปแบบต่างๆ งานด้านการศึกษาและวิชาการครอบคลุม  งานการเรียนการสอน หลักสูตร การผลิตสื่อการเรียนการสอน งานฝึกอบรม งานนิเทศก์งานวิจัยด้านการสร้างและพัฒนาทักษะ มีเจตคติที่ดีและถูกต้องทางวิชาการ ฯลฯ 

3. สาขากีฬาและนันทนาการ

เป็นกิจกรรมที่เกี่ยวกับพฤติกรรมความสามารถ หรือ  การสนับสนุนสร้างสรรค์ผลงานเพื่อสุขภาพ เพื่อการแข่งขัน เพื่อพักผ่อนหย่อนใจ หรือเป็นกิจกรรมที่ทำร่วมกัน  ทำให้เกิดความสนุกสนานคลายเครียด และส่งเสริมพัฒนาคุณภาพชีวิตและสังคม

4. สาขาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ คอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยี

เป็นพฤติกรรมความสามารถ หรือการสนับสนุนสร้างสรรค์ผลงานกิจกรรมที่ใช้ความรู้ความสามารถทางคณิตศาสตร์  วิทยาศาสตร์ คอมพิวเตอร์ เทคโนโลยี

5. สาขาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

เป็นพฤติกรรมความสามารถ หรือการสนับสนุนสร้างสรรค์ผลงานด้านการส่งเสริม อนุรักษ์ พัฒนา การป้องกันและแก้ไขปัญหา ในเรื่องเกี่ยวกับ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

6. สาขานวัตกรรมและสิ่งประดิษฐ์

เป็นพฤติกรรมความสามารถ หรือการสร้างสรรค์ผลงานการประดิษฐ์คิดค้น ประดิษฐ์ผลงานใหม่ที่มีคุณค่า หรือเป็นการดัดแปลงจากของเดิมให้ดีขึ้น 

7. สาขาพัฒนาเยาวชน บำเพ็ญประโยชน์ และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของเยาวชน

เป็นพฤติกรรมความสามารถ หรือการสนับสนุนในการสร้างสรรค์กิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์และการส่งเสริม สนับสนุนการให้เยาวชนมีบทบาทและมีส่วนร่วมในกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม โดยเป็นอาสาสมัคร คณะกรรมการ  คณะทำงาน ฯลฯ

8. สาขาศิลปวัฒนธรรม

เป็นพฤติกรรมความสามารถ ทางสุนทรียภาพ หรือค่านิยมที่พึงประสงค์ หรือความซาบซึ้งอติสุนทร หรือการสนับสนุน ส่งเสริมความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ อนุรักษ์พัฒนางาน ทางศิลปวัฒนธรรมที่แสดงถึงวิถีการดำรงชีวิตที่เจริญงดงามตามหลักการศีลธรรม มีอารมณ์กระตุ้นประทับใจ 

9. สาขาศีลธรรม จริยธรรม และคุณธรรม

เป็นพฤติกรรมความสามารถ หรือการสนับสนุน การปฏิบัติชอบตามหลักธรรมทางศาสนา หรือการสนับสนุนสร้างสรรค์ผลงานการพัฒนาจิตใจ

10. สาขาสื่อมวลชนเพื่อเด็กและเยาวชนที่ป้องกันปัญหาสังคม

เป็นพฤติกรรม ความสามารถ หรือการสนับสนุนสร้างผลงานที่เกี่ยวกับการติดต่อสื่อสาร การถ่ายทอดข้อมูล ข่าวสาร  สาระบันเทิงค่านิยม ทำให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ เจตคติที่ถูกต้องเกี่ยวกับเด็ก เยาวชน และครอบครัว

11. สาขาอาชีพ

เป็นพฤติกรรมความสามารถ หรือการสนับสนุนสร้างสรรค์ผลงานที่เกี่ยวกับ การทำมาหากิน การหารายได้เป็นครั้งคราว หรือเป็นประจำทั้งปี การประกอบอาชีพที่เป็นประจำ เพื่อนำรายได้ เลี้ยงชีพที่ถูกต้องเหมาะสมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 

ขั้นตอนการสรรหาพิจารณาคัดเลือก 

คณะกรรมการสรรหาและเชิดชูเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ ต่อเด็กและเยาวชน กำหนดกรอบหลักเกณฑ์ในการพิจารณาแต่ละประเภท/สาขา  ประชาสัมพันธ์การรับสมัคร แต่งตั้งคณะทำงานคัดเลือกเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชนจำนวน 11 สาขา

และดำเนินการสรรหา พิจารณา คัดเลือกผลงานจำนวน 11 สาขา นำเสนอต่อคณะอนุกรรมการสรรหาและเชิดชูเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ และผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชนพิจารณาผลงาน และตัดสินถือเป็นเด็ดขาด 

*โดยในกรณีที่มีข้อร้องเรียนที่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่าผู้ได้รับรางวัลมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม หรือปลอมแปลงเอกสาร คณะอนุกรรมการสรรหาฯ มีสิทธิ์คัดชื่อออกจากการรับพระราชทานรางวัล และกรณีที่ได้รับพระราชทานรางวัลไปแล้ว กรมกิจการเด็กและเยาวชน ขอเพิกถอนรางวัลคืนและดำเนินการตามกฎหมายในภายหลังได้
ทั้งนี้เพื่อนำเสนอผลงาน ผู้ที่มีความสามารถเป็นแบบอย่างที่ดีแก่เยาวชน และบุคคลทั่วไป เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ และยกย่องผู้ที่ทำคุณงามความดีได้เป็นต้นแบบให้กับสังคม และประเทศชาติ  กรมกิจการเด็กและเยาวชน จึงนำเสนอผู้ที่ได้รับการคัดเลือกเป็นเด็กและเยาวชนดีเด่นแห่งชาติและผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชนเพื่อ รับพระราชทานรางวัลและการเชิดชูเกียรติ ในวันที่ 20 กันยายน ของทุกปี