แมลงมีหลายชนิดทั้ง ผึ้ง ต่อ แตน พิษของแมลงเหล่านี้จะมีฤทธิ์เป็นกรด ซึ่งเมื่อถูกต่อยแล้วก็จะมีเหล็กในทิ้งไว้ เหล็กในเป็นอวัยวะปลายแหลมคล้ายเข็มหากถูกกัดต่อยเป็นจำนวนมาก อาจทำให้ผู้ถูกต่อยมีอาการแพ้มาก จนเป็นลมหมดสติและอาจถึงแก่ชีวิตได้
อาการเมื่อโดนถูก แมลงกัดต่อย
เมื่อถูกแมลงกัดต่อยมันก็จะปล่อยสารพิษเข้าสู่ผิวหนัง นั่นก็คือเหล็กในซึ่งมีพิษทำให้เกิดอาการบวม แดง คัน ปวดข้อ ผื่นลมพิษ ความรุนแรงของอาการที่เกิดขึ้นหลังจากถูกแมลงกัดต่อยของแต่ละคนจะแตกต่างกัน ดังนั้นหากมีอาการรุนแรงหรือแพ้มาก เช่น มีรอยแดง บวมมากขึ้นเรื่อยๆ หายใจลำบาก ช็อคหมดสติ ควรไปรักษาที่โรงพยาบาลทันที
วิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้น
- ทำความสะอาดแผลบริเวณที่ถูกกัดด้วยการล้างน้ำสะอาด ถ้ามีเหล็กในให้ถึงออกมาทันทีเพื่อลดปริมาณพิษที่จะเข้าสู่ร่างกาย
- ใช้ใบมีดขูดเอาเหล็กในออกมา ขูดผิวหนังบริเวณที่ถูกต่อยเบาๆ จากนั้นเหล็กในก็จะหลุดออกมา หรือ กุญแจโดยใช้ตรงส่วนที่เป็นรูกดลงไปบริเวณที่ถูกต่อย ห้ามใช้มือบีบหรือดึงเหล็กในออกมาเพราะอาจจะทำให้เหล็กในหักจนพิษกระจายมากขึ้น
- ควรประคบเย็น ครั้งละประมาณ 10-15 นาที เพื่อลดอาการบวม
- ห้ามแกะเกาบริเวณที่ถูกกัด เพื่อไม่ให้เกิดการติดเชื้อซ้ำซ้อน
- หากมีอาการปวด สามารถกินยาพาราเซตามอลเพื่อบรรเทาอาการปวด
สูตรยาตามตำราภูมิปัญญาไทย
พญายอ หรือ เสลดพังพอนตัวเมีย เป็นสมุนไพรไทยที่สามารถใช้บรรเทาอาการอักเสบจากพิษแมลงกัดต่อย เช่น ผึ้ง ต่อ แตน โดยใช้ใบพญายอ 4-5 ใบ ล้างให้สะอาดแล้วตำพอแหลก จากนั้นนำไปทาบริเวณที่เป็นถูกกัดจะช่วยถอนพิษได้