ไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal Meningitis) เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียชื่อว่า นิสซีเรีย มินิงไจติดิส (Neisseria meningitidis) บางคนเข้าใจผิดว่าโรคไข้กาฬหลังแอ่นหายไปจากโลกนี้แล้ว ซึ่งโรคนี้พบได้ทั่วโลกสำหรับประเทศไทยมีผู้ป่วยด้วยโรคนี้ประมาณ 30-40 รายต่อปี ซึ่งส่วนใหญ่มักพบในเด็กอายุต่ำ 15 ปี ไข้กาฬหลังแอ่นมีทั้งหมด 13 สายพันธุ์ แต่ในประเทศไทยพบบ่อยๆมี 5 สายพันธุ์ A, B, C, Y และ W-135
เมื่อสิ้นปี 2561 ตลกชื่อดัง สายัณห์ ดอกสะเดา ได้เสียชีวิตด้วยโรคไข้กาฬหลังแอ่น และมีอีกหลายรายที่ติดเชื้อนี้ในต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย บางรายต้องตัดแขนขาและบางรายถึงขั้นเสียชีวิต
การติดต่อของโรค
การติดต่อเกิดขึ้นจากคลุกคลีใกล้ชิดกับผู้ป่วยหรือผู้ที่เป็นพาหะ โดยเชื้อจะอยู่ในละอองเสมหะ น้ำมูก น้ำลาย เมื่อผู้เป็นพาหะไอหรือจาม ก็จะสามารถแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่นได้ และสามารถติดต่อกันโดยการจูบปาก การใช้แก้วน้ำร่วมกัน การสูบบุหรี่ร่วมกัน หรือใบหน้าใกล้ชิดกันเป็นเวลานานๆ
ระยะฟักตัวของโรค
ผู้ป่วยเริ่มปรากฏอาการป่วยหลังจากรับเชื้อประมาณ 2-10 วัน โดยเฉลี่ย 3-4 วัน แต่หลังจากได้รับยาภายใน 24 ชั่วโมง จะไม่ติดต่อสู่ผู้อื่นอีก
อาการ
- เริ่มจากมีไข้สูง ไอ เจ็บคอ ปวดศีรษะมาก อ่อนเพลีย คลื่นไส้อาเจียน
- ปวดข้อ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะที่ขาและแขน โดยอาการจะเป็นอยู่ 1-2 วัน
- หลังจากนั้นจะมีจุดเลือดออกใต้ผิวหนังเป็นจุดแดงทั่วตัว ลักษณะเป็นแฉกคล้ายดาวกระจาย เป็นจุดสีแดงหรือดำคล้ำขึ้นตามตัว
- ผู้ป่วยอาจมีอาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบ และอาจมีอาการคอแข็งร่วมด้วย
- ในรายที่เป็นรุนแรงผู้ป่วยจะมีอาการซึม ชัก อาจเสียชีวิตได้ภายใน 24 ชั่วโมง
วิธีป้องกัน ไข้กาฬหลังแอ่น
- หมั่นล้างมือเป็นประจำ โดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหาร
- หลีกเลียงการดื่มน้ำแก้วเดียวกัน
- ไม่ควรใช้ช้อนส้อมร่วมกับผู้อื่น ควรใช้ช้อนกลางทุกครั้ง
- หลีกเลี่ยงการเข้าไปอยู่ในที่แออัด
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ที่มีอาการเจ็บป่วย
บุคคลที่แนะนำให้ฉีดวัคซีน ไข้กาฬหลังแอ่น
- ผู้ที่จะเดินทางไปยังประเทศในทวีปแอฟริกา เช่น แอฟริกากลางแถบทะเลทรายซาฮารา เพราะเป็นที่มีการระบาดของเชื้อไข้กาฬหลังแอ่นเป็นอย่างมาก
- ชาวมุสลิมที่จะเดินทางไปทำพิธีฮัจจ์ ที่นครเมกกะ ประเทศซาอุดิอาระเบีย
- ผู้ที่เดินทางไปศึกษาต่อชั้นมัธยมและอุดมศึกษาที่สหรัฐอเมริกา บางแห่งในสหรัฐอเมริกามีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ โดยเฉพาะนักเรียนนักศึกษา
- ทหารในค่ายฝึก
ผู้ที่ต้องเดินทางไปต่างประเทศ ควรฉีดวัคซีนเพื่อเพิ่มภูมิต้านทานโรคและควรฉีดก่อนออกเดินทางไม่น้อยกว่า 10 วัน ซึ่งฉีดวัคซีน 1 ครั้ง จะช่วยให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันโรค 3-5 ปี วัคซีนไข้กาฬหลังแอ่น(ACYW135) ชนิด conjugate ราคาประมาณ 2,500 บาท สามารถรับการฉีดวัคซีนป้องกันตามสถานพยาบาลทั่วไปหลายแห่ง ดังนี้
- โรงพยาบาลบำราศนราดูร นนทบุรี
- สถานเสาวภา สภากาชาดไทย
- โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน
- ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ ท่าอากาศยาน ดอนเมือง
- ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ ท่าเรือกรุงเทพ คลองเตย
- ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ
- ฝ่ายควบคุมโรคระหว่างประเทศในบริเวณตรวจคนเข้าเมือง ถนนสาทรใต้
- ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ ท่าอากาศยานจังหวัดเชียงใหม่ ขอนแก่น และสงขลา
- สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด 14 จังหวัดภาคใต้
