โรคงูสวัด (Herpes zoster) เป็นโรคติดเชื้อไวรัสชนิดเดียวกับโรคอีสุกอีใส เมื่อหายจากโรคอีสุกอีใส เชื้อไวรัสชนิดนี้จะซ่อนตัวอยู่ที่ปมประสาทบริเวณไขสันหลังและสมองของเราไปตลอดชีวิต เมื่อร่างกายอ่อนแอหรือภูมิคุ้มกันลดลง เครียด อดนอน อายุมากขึ้น หรือ เป็นผู้ป่วยโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง ผู้ป่วยมะเร็ง เมื่อภูมิต้านทานต่ำลงโรคนี้ก็จะกำเริบขึ้นมากลายเป็นโรคงูสวัด โดยจะมีผื่นแดงแล้วค่อยๆกลายเป็นตุ่มใสๆเป็นแนวยาว จากนั้นจะตกสะเก็ดหายได้เองภายใน 2 สัปดาห์

วิธีการดูแลรักษา โรคงูสวัด

ทานยาต้านไวรัสให้เร็วที่สุด

ควรรับประทานยา อะไซโคลเวียร์ (acyclovir) วันละ 5 ครั้ง ทุก 4 ชั่วโมง เป็นระยะเวลาติดต่อกัน 7-10 วัน หรือ รับประทานยาต้านไวรัส วาลาซิโคลเวียร์ (valaciclovir) หรือ แฟมซิโคลเวียร์ (famciclovir) วันละ 3 ครั้ง จะช่วยยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัสได้

การอาบน้ำ

ควรอาบน้ำเย็นและใช้ครีมอาบน้ำที่มีส่วนผสมของคาลาไมน์จะช่วยบรรเทาอาการคันได้ หากมีอาการปวดแสบร้อนให้ประคบเย็นที่ตุ่มจะช่วยทุเลาอาการลงได้

ประคบแผลด้วยน้ำเกลือ

ระยะเป็นตุ่มน้ำใส ให้ใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำเกลืออุ่นๆ ประคบแผลไว้ประมาณ 5-10 นาที โดยประคบวันละ 3-4 ครั้ง น้ำเกลือจะทำให้แผลแห้งได้เร็วยิ่งขึ้น ถ้ามีอาการปากเปื่อย ลิ้นเปื่อยให้ใช้น้ำเกลือกลั้วปาก ส่วนในระยะตุ่มน้ำแตกแล้วมีน้ำเหลืองไหลออกมา ต้องระวังการติดเชื้อแบคทีเรียที่แผลดังนั้นควรล้างแผลด้วยน้ำเกลือสะอาด แล้วปิดแผลด้วยผ้าก๊อซ

รับประทานยาแก้ปวด

ถ้าผู้ป่วยที่ปวดแผลมากและมีภูมิคุ้มกันปกติ สามารถทานยาพาราเซตามอลแก้ปวดได้ แต่ถ้าอาการไม่ดีขึ้นควรรีบไปพบแพทย์

ผู้สูงอายุ

สำหรับผู้สูงอายุและผู้ที่ภูมิคุ้มกันต่ำ ควรรับประทานยาต้านไวรัส เช่น Acyclovir ภายใน 48-72 ชั่วโมงหลังจากมีอาการ จะช่วยให้ผิวหนังหายเร็วขึ้นและลดความรุนแรงของโรคลงได้

ไม่แกะเกาแผล

ไม่ควรแกะเกาตุ่มงูสวัดอย่างเด็ดขาด เพราะอาจทำให้มีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนและทำให้แผลหายช้า ควรตัดเล็บให้สั้นและอาบน้ำฟอกสบู่ให้สะอาด

การแต่งกาย

ควรเลือกสวมใส่เสื้อผ้าแบบหลวมๆ ไม่รัดแน่นจนเสียดสีกับผิวเพราะจะทำให้เจ็บปวดบริเวณผิวหนังได้

ยาสมุนไพร

มีการศึกษาค้นพบว่า พญายอ และ ฟ้าทะลายโจร สามารถลดอาการปวดในผู้ป่วยโรคงูสวัดได้ เพราะฟ้าทะลายโจรเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณในการรักษาโรคจากไวรัส โดยทานยาฟ้าทะลายโจรก่อนอาหาร 2-3 เม็ด วันละ 3 ครั้ง ก็จะช่วยบรรเทาอาการปวดลงได้ ส่วนครีมพญายอให้นำมาทารักษาแผลจะช่วยให้หายเร็วขึ้น

การฉีดวัคซีนป้องกัน

ควรฉีดวัคซีนป้องกันโรคงูสวัดให้ผู้สูงอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป เพราะระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายต่ำ และผู้ที่เคยป่วยเป็นงูสวัดมาแล้วก็ควรฉีดเพื่อป้องกันการเกิดซ้ำ

อาหารที่ไม่ควรกิน

ควรหลีกเลี่ยงอาหารบางชนิด เช่น ช็อคโกแลต ถั่ว ขนมหวาน แอลกอฮอล์ กาแฟ อาหารฟาสต์ฟู้ด เพราะจะไปกระตุ้นโรคงูสวัดให้เป็นมากขึ้น