จากความชอบ สู่ความหลงใหล และกลายเป็นแรงบันดาลใจให้กับคนอื่นๆ “อาจารย์นิเทศนุ่งซิ่น” ฉายาที่นักศึกษามอบให้กับอาจารย์ไอซ์ ผศ.สกุลศรี ศรีสารคาม ที่ใส่ชุดผ้าไทยมาสอนหนังสือจนเป็นภาพที่ชินตา อะไรคือจุดเปลี่ยน และผ้าไทยบอกอะไรกับคนที่สวมใส่ได้บ้าง เรามาพูดคุยทำความรู้จักกับอาจารย์ท่านนี้กันค่ะ
จุดเริ่มต้นของการใส่ผ้าไทย ความจริงแล้วเป็นคนชอบผ้าไทยนะ แต่ก็กลัวว่าใส่แล้วจะโดนสายตาคนอื่นมองแปลกๆ หรือเปล่า ต้องขอบคุณละครบุพเพสันนิวาส ที่ทำให้ใครๆ ก็ออกมาใส่ผ้าไทยกันทั่วเมือง ผ้าไทยที่บ้านเราที่เคยซื้อเก็บไว้ ก็ได้เอาออกมาใส่ก็คราวนี้
โดนถามบ่อยว่าใส่ผ้าไทยจะไปงานที่ไหน
ทุกครั้งที่ใส่ผ้าไทยจะมีแต่คนชมว่าสวย แล้วผ้าไทยสามารถดึงความเป็นตัวเอง ดึงคาแรคเตอร์ของเราให้ชัดเจนมากขึ้น พยายามไม่สนใจว่าคนจะมองยังไง ช่วงแรกนุ่งผ้าไทยไปเดินสยาม คนก็จะมองว่ามาทำอะไร มีงานอะไรหรอ? ขึ้นแท็กซี่ก็โดนถามว่าจะไปงานที่ไหน? เราก็บอกไปว่าไม่ได้ไปไหนค่ะ ใส่ทุกวัน คือมันไม่ใช่แค่ใส่ผ้าไทยแล้วทำให้คาแรคเตอร์เราชัดเจนนะ แต่เรามีความสุขกับคาแรคเตอร์นี้ด้วย เลยตัดสินใจโละตู้เสื้อผ้า เอาเสื้อผ้าที่เคยใส่ไปบริจาค
ความสวยของผ้าไทยยิ่งทำให้เรารู้สึกว่ามีความสุขทุกครั้งที่ได้ลูบคลำ เวลาเครียดก็ก้มลงไปดูลายผ้า มันสวยงามนะ แล้วเวลาเราไปเจอแหล่งทอผ้า ไปเจอคนนั่งทอผ้า กว่าจะได้มาแต่ละลายมันมีคุณค่ามากเลย เราไม่ควรให้ผ้าไทยหายไป แล้วเราก็ไม่อยากให้ความรู้เรื่องผ้าไทยหายไป เราอยากถ่ายทอดให้คนอื่นด้วย คิดได้อย่างนั้นก็เลยตัดสินใจใส่มาสอนหนังสือด้วยเลย นักศึกษาเป็นวัยรุ่นเค้าก็จะเห็น
ส่งต่อแรงบันดาลใจให้กับลูกศิษย์
เคยมีเด็กมาถามด้วยนะว่าอาจารย์คะ หนูอยากใส่ผ้าไทยเหมือนกัน แต่ว่าหนูไม่กล้าใส่ เราก็เลยให้ยืมผ้าไปลองใส่ดูก่อน เค้าใส่ขึ้นรถเมล์ก็มีคนมอง แต่เค้าบอกเราว่าเค้ารู้สึกภูมิใจ คือเราอยากให้มันเกิดความรู้สึกนี้ คนญี่ปุ่นเดินใส่กิโมโนทั่วญี่ปุ่นได้ แล้วทำไมเราจะใส่ผ้าซิ่นเดินไปไหนมาไหนไม่ได้ล่ะ ถ้ามีคนที่เริ่มทำแล้วทำต่อไปเรื่อยๆ ให้เป็นเรื่องปกติ มันก็จะเป็นปกติ เพราะนี่คือผ้าไทย ผ้าที่เป็นความภาคภูมิใจของคนไทย
ผ้าไทยมีหลายแบบมาก ทุกครั้งที่หยิบออกมาใส่เรารู้สึกว่าคาแรคเตอร์เราเปลี่ยน ผ้าแต่ละผืนแต่ละลาย มีเรื่องเล่า ลายผ้าบ่งบอกที่มาต้นกำเนิด อย่างผ้าลายพญานาคเราก็จะได้รู้ว่ามันจากภาคอีสานนะ พอเราศึกษาลงรายละเอียดไปเรื่อยๆ เราจะเห็นความหลากหลายของคนในสังคม มีชนเผ่า มีชาติพันธุ์ มีการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมต่างๆ เอาไว้มากมาย
ท่องเที่ยวเรียนรู้วิถีไทย
เรารู้สึกอินกับพื้นที่นั้นๆ ที่เราไปเที่ยวมากขึ้น เมื่อก่อนเวลาไปเที่ยวก็แค่ไปเที่ยว ถ่ายรูปแล้วก็กลับ แต่เดี๋ยวนี้เวลาไปเที่ยวจะมองหาแหล่งทอผ้า หาผ้าพื้นเมืองของแต่ละจังหวัดนั้นๆ เรามีความสุขกับการได้เชื่อมโยงตัวเองกับวัฒธรรมความเป็นไทย ก่อนหน้านี้เราอาจจะเคยชินกับมันจนเราไม่เห็นคุณค่า แต่พอเราได้อยู่กับผ้าไทยทุกวันเรารู้เลยว่ามันมีค่ามากเลยนะ
วันไหนเราอยากจะเล่าอะไรเราเล่าผ่านผ้าได้ เช่น วันนี้อารมณ์ดีก็หยิบผ้าสีสันสดใสมาใส่ หรือวันนี้อยากเล่าเรื่องโครงการหลวงก็หยิบผ้าโครงการหลวงมาใส่ บางคนอาจจะสงสัยว่าใส่แล้วจะลำบากไหม ใส่แล้วจะเดินยังไง อยากจะบอกว่าผ้าไทยนี่แหละค่ะ ใส่ปีนเขามาแล้ว (หัวเราะ) อีกเรื่องที่คนกังวลคือเวลาเดิน ผ้าจะไปเกี่ยวโดนอะไรไหม ไม่ต้องห่วงเลยนะคะ พอเราใส่ผ้าพวกนี้เราจะเรียบร้อย และระมัดระวังเองโดยอัตโนมัติ
วิธีดูแลผ้าไทย
ส่วนเรื่องการดูแลทำความสะอาด ต้องบอกว่าผ้าไทยนี่คือลูกเลยนะ เราซักมือทุกผืน แรกๆ ก็อาจจะเหนื่อยหน่อย เพราะยังไม่ชิน ปกติซักเครื่องตลอด เราไม่ต้องไปทำอะไรกับเค้ามาก แค่ขยำเบาๆ ใช้น้ำยาซักผ้าเด็ก ใส่ไม่ต้องเยอะนะ นิดเดียวพอ แล้วก็เกิดว่ามันไม่ได้เลอะอะไรมาก 2-3 ครั้งค่อยซักก็ได้ ไม่อย่างนั้นเดี๋ยวสีจะจาง ตากในที่ร่ม พับเก็บให้เรียบร้อย
ตอนนี้เทรนด์ผ้าไทยกำลังได้รับความนิยม เริ่มมีหลายร้านตัดเย็บออกมาให้ทัยสมัยเป็นแฟชั่นมากขึ้น ไม่ดูแก่ดูเชย คนที่ยังลังเลไม่ค่อยมั่นใจก็อาจจะเริ่มจากตรงนี้ก่อนได้ พอรู้สึกโอเคขึ้นแล้วค่อยขยับมาเป็นแบบนุ่งเอง ซึ่งบอกเลยว่าถ้าลองได้มานุ่งเองแล้วจะติดใจ ไม่กลับไปนุ่งสำเร็จอีกเลย (ยิ้ม) ลองนุ่งดูนะคะ ผ้าไทยไม่ได้ให้แค่ความสวย แต่เราจะรู้สึกว่าได้ความภาคภูมิใจด้วย
ขอบคุณผู้หญิงสร้างแรงบันดาลใจ ผศ.สกุลศรี ศรีสารคาม
หัวหน้าสาขาวารสารศาสตร์คอนเวอร์เจ้นท์ คณะนิเทศศาสตร์ สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์
