ขนมไทยหายาก วัดคุณภาพฝีมือ “น้ำตาลปั้นโบราณ” กับพี่ชาติ

สันชาติ สุขสันติ หรือ พี่ชาติ คนขายน้ำตาลปั้นโบราณ เชื่อว่าหลายคนจะต้องคุ้นเคยกับน้ำตาลปั้นโบราณเพราะเป็นขนมที่มีมานานมากมีลักษณะเป็นรูปทรงต่างๆ ตามแต่จะสร้างสรรค์ แต่ปัจจุบันอาจจะหายากหน่อย เป็นงานฝีมือที่ผสมผสานกับความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการซึ่งสร้างความตื่นเต้นให้กับผู้พบเห็น พี่ชาติเล่าว่าขนมน้ำตาลปั้นโบราณเป็นงาน Hand Made หรือว่าเป็นงานฝีมือของไทย สามารถทำได้โดยไม่ต้องใช้เครื่องจักร แม่พิมพ์อะไรเลย คือใช้ความคิดของเรา

“อันนี้พี่ชาติสืบทอดมาจากคุณพ่อนะครับ แล้วก็ต่อมาจากพี่ชายอีกคนนึงนะครับ พี่ชาติทำอาชีพนี้มา 24 ปีแล้วครับ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2537 คืออาชีพนี้สมัยก่อนมันจะขายง่าย ลงทุนน้อย อย่างเช่นว่าไปขายตามงานวัด ตามงานงิ้ว หรือว่าไปหน้าโรงเรียนอะไรประมาณนี้ครับ”

“แรกๆ เลยนะครับ พี่ชาติก็ไปกับแกสองคนครับ ขี่มอเตอร์ไซค์กันไปสองคน พากันตะลอนหาสถานที่ขายครับสมัยก่อน และก็มีป้ายว่า วันเท่านั้น วันเท่านี้ เดือนหน้าเรามาตรงนี้ จดใส่กระดาษไว้ ถ้าไม่มีงานเลยก็ไปหน้าโรงเรียนก่อนครับ”

ฝึกสกิลมือทอง ปั้นน้ำตาล

“ตอนที่ฝึกครั้งแรกเลยครับความยากของเขาก็คือ การหยิบน้ำตาล น้ำตาลนี้มันมีความร้อนนะครับ ถ้าไม่ร้อนน้ำตาลก็แข็งตัว ก็ทำไม่ได้ แต่มันก็มีวิธีป้องกันความร้อนนะครับ มือเราเวลาปั้นน้ำตาลต้องใส่แป้ง สองคือนวดน้ำตาลให้นิ่ม มันก็จะคลายความร้อนออกมา เราก็สามารถปั้นได้ง่ายขึ้น ถ้าเป็นตัวที่ยากที่สุดเลยก็คือพวกนี้ครับ พวกมังกร แล้วราคาก็จะแตกต่างกันไป เพราะว่า คือเรามาตกแต่งตรงขาให้มันมีเล็บมีอะไร มีหางอะไรประมาณนี้ แต่ส่วนที่ยากสุดเลยของมังกร ก็คือ ส่วนหัวนะครับ หรือว่าเราจะแต่งเติมให้สวยงามกว่านี้ก็ได้”

“ขายตัวแรกในชีวิตเลยนะครับ ก็คือเป็นลิง แต่ไม่ใช่ลิงตกปลา เป็นลิงเฉยๆ แต่พี่ชาติปั้นออกมาดูไม่เป็นลิง แต่ว่าพี่ชาติก็ภูมิใจที่เด็กเขายอมรับว่าลุงปั้นลิง ไม่ใช่ว่า ลุงปั้นอะไรให้ผม อะไรประมาณนั้น ไม่ใช่ อีกอย่างหนึ่งคือกำลังใจอยู่ที่เด็กด้วย คือเราสามารถปั้นให้เหมือนลิงได้ โดยที่คนซื้อหรือว่าเด็กเขายอมรับเราได้ ผมก็ดีใจตรงนั้นด้วย”

ยุคสมัย และ การสร้างสรรค์ ของ “น้ำตาลปั้น”

“คือสมัยก่อนเราก็ทำตามแบบโบราณๆ ไป ส่วนมากก็จะเป็นรูปสัตว์ แต่สมัยนี้เราสามารถดัดแปลง ให้เด็กเขามีส่วนร่วมกับเรา ก็คือจะทำเป็น อันนี้คือลูกโป่ง ให้เด็กเป่าเองได้ ให้เด็กเล่นเองได้ คือให้เด็กใช้ความสามารถ พี่ชาติใช้หลอดเป่านะครับ บางทีเขาดูไม่ออกว่าจะเป่าทางไหนอะไร เป่าเสร็จแล้วก็ถอดหลอดทิ้ง แล้วยัดน้ำตาลเข้าไป แต่ทุกวันนี้ตามยุคตามสมัยนะครับ มันอาจจะเป็นแบบนี้ เด็กเขาเป่าเองแล้วอย่างนี้อะครับ บางทีเด็กก็มีไอเดียของเขาก็สามารถแต่งเป็นหน้าเป็นตา เป็นอะไรก็ได้แล้วแต่ความคิดสร้างสรรค์ของเด็ก”

รอยยิ้มของเด็ก สร้างกำลังใจ

“ผมอยากเห็นเด็กมีความสุข อยากเห็นเด็กเขามีรอยยิ้ม เขาเห็นอะไรแตกต่างหรือว่าของแปลกๆ เด็กจะงงเลย ที่นี่ผมก็ตื่นเต้นจะทำทันไหมเนี่ย จากลิงมันจะเป็นตัวอะไร ทำให้แล้วก็ยื่นอย่างเดียว ยื่นๆๆ อย่างเดียวเลย”

เทศกาลงานวัดและงิ้ว นี่คือสิ่งที่ขาดไม่ได้

“ใช่ อันนี้คือจุดเด่นของงานวัด งานงิ้วเลยครับ คือขนมอันเนี้ยมันเป็นของคู่กับงานงิ้ว คู่กับงานวัดอยู่แล้วครับ อยากให้เห็นน้ำตาลปั้นยังอยู่คู่ประเทศไทยต่อไปนะครับ คือไม่อยากให้สูญหาย ถึงว่ารูปแบบมันจะแตกต่างไป แต่มันก็ขึ้นชื่อว่าเป็นน้ำตาลปั้นโบราณของไทย ชาวต่างชาติเขาจะยอมรับมากนะครับอาชีพนี้ มันเป็นงาน Hand Made หรือว่าเป็นงานฝีมือของไทย สามารถทำได้โดยไม่ต้องใช้เครื่องจักร แม่พิมพ์อะไรเลย คือใช้ความคิดของเรา นี่คือต่างชาติเขายอมรับตรงนี้ด้วยนะครับ”