ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (Polycystic Ovary Syndrome) หรือ PCOS กลุ่มอาการถุงน้ำจำนวนมากในรังไข่ เป็นความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน โปรเจสเตอโรน แอนโดรเจน และอินซูลินอยู่ในภาวะที่ไม่สมดุล เกิดถุงน้ำขนาดเล็กจำนวนหลายใบอยู่ในรังไข่ ซึ่งอาจเกิดเพียงข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง รังไข่จึงมีขนาดโตขึ้น และอาจส่งผลให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ สิวขึ้น ขนดก หรือมีบุตรยาก โดยมักพบในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์เป็นหลัก และยังมีรายงานวิจัยศึกษาพบว่าการทานแบบ “DASH Diet” ช่วยเยียวยาอาการ PCOS อย่างมีนัยสำคัญ
“ครูก้อย นัชชา ลอยชูศักดิ์” กรรมการบริหาร บริษัท เบบี้แอนด์มัม (ประเทศไทย) จำกัด ครูวิทยาศาสตร์ผู้ก่อตั้งคอมมูนิตี้เพจยอดนิยม https://www.facebook.com/BabyAndMom.co.th/ เพจให้ความรู้เตรียมตั้งครรภ์ตามหลักวิทยาศาสตร์สำหรับผู้มีบุตรยาก พร้อมสรุปผลการศึกษางานวิจัยเกี่ยวกับโภชนาการเสริมภาวะเจริญพันธุ์ให้เข้าใจง่าย เผยว่า จากการงานวิจัยเกี่ยวภาวะมีบุตรยากหลายฉบับ รวมถึง ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (Polycystic Ovary Syndrome) หรือ PCOS พบว่าสาเหตุอันดับต้นๆ ที่ทำให้ผู้หญิงท้องยาก มีปัจจัยหลักอย่างหนึ่งที่ส่งผลให้เกิดภาวะ PCOS นั่น คือ โภชนาการที่ไม่ถูกต้อง โดยมีรายงานวิจัยเรื่อง “Phenotypes and Environmental Factors: Their Influence in PCOS” ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Current Pharmaceutical Design รายงานผลการศึกษาพบว่า อาหารที่รับประทานเข้าไปทุกวันนั้น มีผลโดยตรงและเป็นตัวแปรสำคัญที่ส่งผลต่ออาการของผู้ที่อยู่ในภาวะ PCOS
และยังมีการศึกษาวิจัยพบว่าหากปรับโภชนาการโดยการลดแป้งและผลิตภัณฑ์จากนมช่วยลดภาวะ PCOS ลงได้ อ้างอิงจากรายงานวิจัย เมื่อปี 2015 เรื่อง “Low Starch/Low Dairy Diet Results in Successful Treatment of Obesity and Co-Morbidities Linked to Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)” ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Journal of Obesity & Weight Loss Therapy ศึกษาพบว่า การทานอาหารแบบลดแป้ง และลดอาหารจากผลิตภัณฑ์จากนมเป็นเวลา 8 สัปดาห์ ส่งผลให้น้ำหนักลด ช่วยรักษาอาการดื้ออินซูลิน และช่วยลดฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศชายในผู้หญิงที่อยู่ในภาวะ PCOS ได้ ซึ่งเป็นต้นตอของการเกิดภาวะ PCOS
โดยผู้หญิงที่มีภาวะดื้ออินซูลิน หรือภาวะที่เซลล์ในร่างกายไม่ตอบสนองกับปริมาณอินซูลินปกติ ทำให้ตับอ่อนต้องผลิตอินซูลินเพิ่มขึ้น ซึ่งส่งผลให้รังไข่ผลิตฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนมากขึ้นไปด้วย โดยปริมาณอินซูลิน และเทสโทสเทอโรนที่มากผิดปกติจะกระทบต่อการสร้างถุงน้ำในรังไข่ การตกไข่ ลักษณะทางกายภาพ เช่น สิวขึ้น ขนดก และน้ำหนักตัวเพิ่มหรือมีภาวะอ้วน ดังนั้นภาวะดื้ออินซูลินเป็นอีกปัจจัยหนึ่งของการเกิดภาวะ PCOS
อย่างไรก็ตามไม่มีมาตรฐานแน่ชัดว่าอาหารประเภทใดจะรักษาภาวะ PCOS แต่มีรายงานวิจัยพบว่าการทานอาหารประเภท “DASH Diet” หรือ Dietary Approaches to Stop Hypertension Diet มีผลดีต่อ PCOS และทำให้บรรเทาจากอาการหรือช่วยเยียวยาอาการของโรคที่เกิดขึ้นได้ และส่งผลดีต่อสุขภาพในด้านอื่นๆ อีกด้วย ได้แก่ สามารถป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง โรคเก๊าท์ กระดูกพรุน อ้างอิงงานวิจัยเรื่อง “DASH Diet, Insulin Resistance, and Serum hs-CRP in Polycystic Ovary Syndrome: A Randomized Controlled Clinical Trial” ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Hormone and Metabolic Research ปี 2015 ผลการศึกษาวิจัยพบว่าผู้หญิงที่มีน้ำหนักเกินที่ทานอาหารแบบ DASH เป็นเวลา 8 สัปดาห์ จะช่วยทำให้การดื้ออินซูลินลดลง ระดับ serum hs-CRP ที่บอกถึงความเสี่ยงในการเป็นเส้นเลือดหัวใจตีบลดลง และลดการสะสมของไขมันในช่องท้องเมื่อเปรียบเทียบกับผู้หญิงที่ไม่ได้ทานอาหารประเภทนี้ ซึ่งผลดีดังกล่าวส่งผลต่อการเยียวยาอาการของภาวะ PCOS ด้วยนั่นเอง
ครูก้อย นัชชา ลอยชูศักดิ์ กล่าวต่อว่า หลักการสำคัญของการรับประทานอาหารแบบ DASH Diet คือ ลดการบริโภคอาหารที่มีเกลือโซเดียม ไขมันอิ่มตัว ไขมันรวมและคอเรสเตอรอลลง เน้นทานไขมันดี โอเมก้า 3 ที่ได้จากปลาแซลมอน น้ำมันมะกอก ธัญพืช ถั่ว เช่น แฟล็กซีด เมล็ดฟักทอง งาดำ อัลมอนด์ และเพิ่มการรับประทานใยอาหารโดยเน้นทานผักใบเขียวและผลไม้สด บริโภคโปรตีนจากพืชและเนื้อสัตว์ไขมันต่ำ แร่ธาตุต่างๆ อย่าง แคลเซียม โพแทสเซียม และแมกนีเซียม รวมถึงปริมาณสารไนเตรท ที่มีผลการศึกษาถึงการลดความดันโลหิตสูงได้ โดยสัดส่วนการรับประทานอาหารตามหลัก DASH ใน 1 วัน จะประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต 52% โปรตีน 18% และไขมัน30%
กล่าวโดยสรุป จากรายงานผลการศึกษาวิจัยหลายฉบับข้างต้น จึงสรุปได้ว่า การทานอาหารแบบ “DASH Diet” ช่วยเยียวยาภาวะ PCOS หรือ ภาวะถุงน้ำในรังหลายใบได้ ตั้งแต่ต้นตอหรือสาเหตุการมีภาวะ PCOS ดังนั้นผู้หญิงที่วางแผนตั้งครรภ์และมีภาวะ PCOS ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้ท้องยาก ควรหันมาดูแลเรื่องอาหารการกินของตนเอง โดยเริ่มจากการรับประทานอาหารแบบ DASH Diet เมื่ออาการ PCOS บรรเทาลงก็จะช่วยให้รอบเดือนกลับมาปกติ เพิ่มโอกาสในการตกไข่และการปฏิสนธิแบบธรรมชาติได้ แต่อย่างไรก็ตามโอกาสการตั้งครรภ์ขึ้นอยู่กับหลากหลายปัจจัย โดยสามารถศึกษาความรู้เกี่ยวกับการเตรียมตั้งครรภ์สำหรับผู้ที่มีภาวะ PCOS เพิ่มเติมได้ที่ https://www.babyandmom.co.th/all-products/-pco-vit-by-krukoy และสามารถศึกษาหลักการรับประทานแบบ “DASH Diet” เพิ่มเติมได้ที่เฟซบุ๊กเพจ BabyAndMom.co.th เพจให้ความรู้เตรียมตั้งครรภ์ตามหลักวิทยาศาสตร์สำหรับผู้มีบุตรยาก
