ประเด็นน่าสนใจ
- สรุปในวัคซีนป้องกันโควิด-19 ส่วนใหญ่ที่มีใช้งานกันทั่วโลก ส่วนใหญ่ มีรายงานอาการไม่พึงประสงค์ โดยเป็นอาการทั่วไป เช่น การปวด-บวมบริเวณที่ฉีด, มีไข้ต่ำ, ปวดเมื่อย, อ่อนเพลีย
- มีวัคซีนบางตัวที่มีรายงานอาการแพ้รุนแรง ซึ่งในขณะนี้พบในกลุ่มวัคซีนที่ใช้เทคโนโลยี mRNA มากกว่า วัคซีนในกลุ่มเชื้อตาย
- หมายเหตุ – ยังมีวัคซีนบางตัวที่ข้อมูล/รายงานยังมีน้อยอยู่ในขณะนี้
ในขณะนี้มีการฉีดวัคซีนโควิด-19 ทั่วโลกแล้วกว่า 900 ล้านโดสทั่วโลก คิดเป็นจำนวนผู้ได้รับวัคซีนป้องกันโควิด-19 แล้วกว่า 500 ล้านคนที่ได้รับวัคซีนแล้วอย่างน้อย 1 โดส และมีผู้ที่ได้รับวัคซีนครบ 2 โดส จำนวนกว่า 207 ล้านคน
แม้ว่าจะดูเป็นจำนวนมาก แต่เมื่อคิดเป็นสัดส่วนต่อจำนวนประชากรโลกคิดเป็น 6.5 % เท่านั้นที่ได้รับวัคซีนแล้วอย่างน้อย 1 โดส และมีเพียง 2.7% ที่ได้รับวัคซีนแล้วครบ 2 โดส
…
ผลข้างเคียง-อาการไม่พึงประสงค์
ซึ่งจากจำนวนกว่า 500 ล้านคนทั่วโลกที่ได้รับวัคซีนแล้วนั้น ก็มีการรายงานผลข้างเคียงและอาการไม่พึงประสงค์จากการได้รับวัคซีนที่เกิดขึ้น จากในวัคซีนหลาย ๆ ชนิดด้วยกัน ไม่ว่าจะวัคซีนของค่ายใดก็ตาม โดยอาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อยคือ มีไข้ต่ำ อ่อนเพลีย ปวดหัว ปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ มีบางเคสที่มีอาการคลื่นไส้ รวมถึงอาการปวดบวม บริเวณที่ฉีดวัคซีน
ในขณะที่อาการแพ้ หรือภาวะแพ้วัคซีนนั้น จะมีอาการที่พบเช่น เป็นผื่นขึ้น ไปจนถึงอาการรุนแรงเช่น ความดันลดต่ำ คลื่นไส้ อาเจียน หายใจลำบาก โดยในกลุ่มนี้ CDC สหรัฐฯ รายงานการพบในอัตรา 2-5 ราย ต่อ ผู้รับวัคซีน 1 ล้านราย หรือในอัตราที่ต่ำกว่า 0.001%
โดยอาการแพ้รุนแรงมีรายงานการพบในกลุ่มวัคซีนที่เป็น mRNA ซึ่งเป็นการแพ้ส่วนประกอบในวัคซีนคือ polyethylene glycol (PEG) ที่ไม่เคยมีการใช้งานมาก่อน แต่อย่างไรก็ตาม รายงานการเกิดอาการแพ้ยังคงอยู่ในระดับต่ำมาก โดยอาการไม่พึงประสงค์ หรือ อาการแพ้ มีรายงานการพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย (อ้างอิง)
ซึ่งอาการไม่พึงประสงค์ที่มีพบบ่อยในกลุ่มอาการปานกลาง คือ Bell’s palsy หรืออาการหน้าเบี้ยวครึ่งซีก อย่างไรก็ตาม อาการดังกล่าวเกิดขึ้นและสามารถรักษาหายได้ในระยะเวลาไม่นานนัก
…
Pfizer
วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของ Pfizer-BioNTech นั้น เป็นวัคซีนชนิด mRNA
อาการไม่พึงประสงค์ : ปวดบวม แดงบริเวณที่ฉีด และมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยได้เช่น อ่อนเพลีย ปวดหัว ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ มีไข้ต่ำ ๆ หนาวสั่น บางรายอาจจะมีอาการคลื่นไส้
ระยะเวลา : เกิดขึ้นในช่วง 1-2 วันหลังได้รับวัคซีน และจะหายไปภายในไม่กี่วันหลังในไม่กี่วัน
รายงานข่าวที่เกี่ยวข้อง
- มีรายงานผู้เสียชีวิตหลังได้รับวัคซีน 16 วัน (ที่มา) ซึ่งภายหลังทาง Pfizer, CDC สหรัฐฯ ระบุว่า ไม่เกี่ยวข้องกับวัคซีน
- รายงานผู้ป่วย 23 รายในนอร์เวย์ เสียชีวิตหลังได้รับวัคซีนของไฟเซอร์ ซึ่งผลการพิสูจน์ในภายหลังระบุว่า เป็นกลุ่มเปราะบาง หรือกลุ่มผู้สูงอายุ และมีโอกาสการเสียชีวิตได้ ซึ่งอัตราส่วนของการเสียชีวิต ตามปรกติระหว่างผู้ที่ได้รับวัคซีน กับไม่ได้รับวัคซีนอยู่ในอัตราส่วนที่ไม่ต่างกัน
- มีรายงานการเกิดอาการแพ้วัคซีนจำนวน 47 รายจากผู้รับวัคซีนทั้งหมดกว่า 9 ล้านราย (อ้างอิง) เกิดขึ้น โดย CDC สหรัฐฯ แนะนำกลุ่มนี้ไม่เข้ารับวัคซีนเข็มที่ 2
- มีรายงานการเกิดผื่นแพ้จากการได้รับวัคซีนของไฟเซอร์ราว 2.1% (อ้างอิง)
…
AstraZenca
วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของ AstraZeneca ร่วมกับ University of Oxford ของประเทศอังกฤษ นั้น เป็นวัคซีนชนิด viral vector
อาการไม่พึงประสงค์ : ปวดบวม แดงบริเวณที่ฉีด และมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยได้ เช่น อ่อนเพลีย ปวดหัว ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ มีไข้ต่ำ ๆ หนาวสั่น บางรายอาจจะมีอาการคลื่นไส้
ระยะเวลา : หายไปภายในไม่กี่วัน สามารถทานยาลดไข้ได้
รายงานข่าวที่เกี่ยวข้อง :
- เดนมาร์ก มีการประกาศหยุดใช้ชั่วคราว เพื่อหาข้อสรุปว่า เกี่ยวข้องกับภาวะลิ่มเลือดอุดตันหรือไม่ จนนำไปสู่อีกหลายประเทศ เช่นไอร์แลนด์ นอร์เวย์ ไอซ์แลนซ์ อิตาลี ฯลฯ ระงับการใช้งานชั่วคราวตามไปได้
- EMA รายงานว่า ตัวของวัคซีนไม่มีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับภาวะลิ่มเลือดแต่อย่างใด และมีประโยชน์แม้อาจจะเกิดภาวะดังกล่าวได้ เนื่องจากเป็นการพบในจำนวนที่น้อยมาก โดยพบผู้ป่วยภาวะลิ่มเลือดอุดตัน จำนวน 25 ราย จากผู้ได้รับวัคซีนจำนวน 20 ล้านคนในสหราชอาณาจักร ซึ่งเป็นภาวะที่พบได้ทั่วไป (อ้างอิง 1 , 2)
…
Sinovac
วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของ Sinovac เป็นวัคซีนชนิดเชื้อตาย ซึ่งเป็นวิธีการผลิตวัคซีนในรูปแบบดั้งเดิมที่มีใช้งานกันมาเป็นเวลานาน
อาการไม่พึงประสงค์ : มีอาการคล้ายกับวัคซีนตัวอื่น ๆ เช่น ปวดบริเวณที่ฉีดวัคซีน มีไข้ต่ำ ๆ อ่อนเพลีย มีรายงานบางรายที่มีอาการคลื่นไส้ เวียนหัว และอาเจียน
ระยะเวลา : หายไปภายในไม่กี่วัน สามารถทานยาลดไข้ได้
รายงานข่าว :
- มีรายงานข่าวการเสียชีวิตในระหว่างการทดลองทางคลินิคในระยะที่ 3 ที่บราซิล ซึ่งภายหลังรายงานระบุว่า ไม่เกี่ยวข้องกับการเสียชีวิตแต่อย่างใด
- มีรายงานว่า พบอาการไข้ น้อยกว่าผู้ได้รับวัคซีนตัวอื่น เช่น Pfizer, Astrazeneca (อ้างอิง)
- มีรายงานอาการไม่พึงประสงค์ คล้ายกับ Stroke ในประเทศไทย ที่ระยอง 6 ราย แต่ทั้งหมดหายเป็นปรกติแล้ว (อ้างอิง)
…
Moderna
วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของ Moderna นั้น เป็นวัคซีนชนิด mRNA เหมือนกับของ Pfizer
อาการไม่พึงประสงค์ : ปวดบวม แดงบริเวณที่ฉีด และมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยได้เช่น อ่อนเพลีย ปวดหัว ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ มีไข้ต่ำ ๆ หนาวสั่น บางรายอาจจะมีอาการคลื่นไส้
ระยะเวลา : เกิดขึ้นในช่วง 1-2 วันหลังได้รับวัคซีน และจะหายไปภายในไม่กี่วันหลังในไม่กี่วัน
รายงานข่าวที่เกี่ยวข้อง :
- มีรายงานอาการไม่พึงประสงค์หลังจากที่ได้รับวัคซีนของโมเดอร์นา โดยส่วนใหญ่เป็นอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นทั่วไป เช่นปวด บวม ปวดเมื่อยเนื้อตัว แต่มีรายงานผู้ได้รับวัคซีนจำนวน 3 ราย มีอาการหน้าเบี้ยว หรือBell’s Palsy (อ้างอิง)
- มีรายงานผู้ได้รับวัคซีนบางส่วนมีอาการต่อมน้ำเหลืองโต (อ้างอิง)
- แคลิฟอร์เนียร์ มีการสั่งระงับใช้วัคซีนโมเดอร์นา ในล็อต 41L20A หลังพบผู้มีอาการแพ้
- ในรายงานการฉีดวัคซีนจำนวน 7.5 ล้านราย พบ 19 ราย มีอาการแพ้ (อ้างอิง)
- รายงานพบผู้รับวัคซีนมีอาการผื่นแพ้เกิดขึ้นจำนวน 244 ราย จาก 30,420 ราย (อ้างอิง)
…
Johnson & Johnson’s Janssen
วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของ Johnson & Johnson นั้น เป็นวัคซีนชนิด Viral Vector
อาการไม่พึงประสงค์ : ปวดบวม แดงบริเวณที่ฉีด และมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยได้เช่น อ่อนเพลีย ปวดหัว ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ มีไข้ต่ำ ๆ หนาวสั่น บางรายอาจจะมีอาการคลื่นไส้
ระยะเวลา : เกิดขึ้นในช่วง 1-2 วันหลังได้รับวัคซีน และจะหายไปภายในไม่กี่วันหลังในไม่กี่วัน
รายงานข่าว :
- มีรายงานพบอาการไม่พึงประสงค์เล็กน้อย คล้ายกับวัคซีนตัวอื่น ๆ เช่นอาการเช่น ปวดหัว ปวดเมื่อยเนื้อตัว มีไข้ (อ้างอิง)
- มีรายงานในโคโรลาโด ระบุว่า มีผู้ได้รับวัคซีน มีอาการคลื่นไส้ เวียนหัว จำนวน 11 รายในสถานที่ฉีดวัคซีน โดยมี 2 รายที่ต้องนำตัวส่ง รพ. ซึ่งในภายหลังระบุว่า เป็นผลอาการไม่พึงประสงค์ ซึ่งทั้งหมดหายเป็นปรกติได้
- เมื่อ 13 เม.ย. สหรัฐฯ ประกาศระงับการใช้วัคซีนของ Johnson & Johnson เป็นการชั่วคราวหลังพบว่า มีผู้ป่วย 6 รายที่เกิดอาการลิ่มเลือดอุดตัน และมีผู้เสียชีวิตจำนวน 1 ราย โดยทั้งหมดเกิดขึ้นกับเพศหญิงอายุต่ำกว่า 50 ปี คล้ายกับที่เกิดขึ้นในวัคซีนของ Astrazeneca ก่อนหน้านี้ ปัจจุบันยังหาสาเหตุ-แนวทางการแก้ไขอยู่
…
Sinopharm
วัคซีนป้องกันโควิด-19 ของ Sinopharm เป็นวัคซีนชนิดเชื้อตาย เหมือนกับของ SinoVac ซึ่งวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของจีนใช้เทคนิคนี้เป็นหลัก
อาการไม่พึงประสงค์ : มีอาการคล้ายกับวัคซีนตัวอื่น ๆ เช่น ปวดบริเวณที่ฉีดวัคซีน มีไข้ต่ำ ๆ อ่อนเพลีย มีรายงานบางรายที่มีอาการคลื่นไส้ เวียนหัว และอาเจียน ไม่มีรายงานอาการไม่พีงประสงค์รายแรง(อ้างอิง 1 , 2 , 3 , 4 )
ระยะเวลา : หายไปภายในไม่กี่วัน สามารถทานยาลดไข้ได้
รายงานข่าว : * ข้อมูลยังมีรายงานน้อยมาก
…
Sputnik V
วัคซีนป้องกันโควิด-19 Sputnik V เป็นวัคซีนชนิด mRNA ของรัสเซีย ซึ่ง
อาการไม่พึงประสงค์ : มีอาการคล้ายกับวัคซีนตัวอื่น ๆ ยังไม่มีรายงานที่ชัดเจนถึงอาการไม่พึงประสงรายแรง
ระยะเวลา : หายไปภายในไม่กี่วัน
รายงานข่าว :
- มีรายงานไม่ยืนยันที่มา ระบุว่า มีการเสียชีวิต 2 ราย ในผู้ที่ได้รับวัคซีน ซึ่งในภายหลังมีรายงานระบุว่า ไม่เกี่ยวข้องกันแต่อย่างใด (อ้างอิง)
ข้อมูลอื่น ๆ –
- Bell’s palsy and SARS-CoV-2 vaccines
- Bell’s Palsy after second dose of Pfizer COVID-19 vaccination in a patient with history of recurrent Bell’s palsy
- Coronavirus vaccine – weekly summary of Yellow Card reporting
- Reported side effects following COVID-19 vaccination in Canada
- COVID-19: Vaccine side effects and reactions, New Zealand
- COVID-19 vaccination and blood clotting
- Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR), US CDC
- Vaccines and Related Biological Products Advisory Committee Meeting, December 10, 2020
- DOES THE COVID-19 VACCINE CAUSE BELL’S PALSY?
- Pfizer-BioNTech Side-effects
- AstraZeneca’s COVID-19 vaccine: EMA finds possible link to very rare cases of unusual blood clots with low blood platelets
- Janssen SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
