ผักไชยา หรือบางคนเรียก ต้นชายา,ต้นมะละกอกินใบ, ต้นคะน้าเม็กซิกัน, ต้นผงชูรส (ภาษาสเปน Chaya) ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Cnidoscolus chayamansa ชื่อวงศ์ Euphorbiaceae เป็นไม้พุ่มชนิดหนึ่ง ลักษณะใบสีเขียวคล้ายใบมะละกอ เมื่อเด็ดออกมาจะมียางสีขาว ต้นโตง่าย สามารถสูงได้ถึง 6 เมตร รสชาติไม่ขม ไม่มีกลิ่นเหม็นเขียว ได้รับความนิยมนำมาปรุงเป็นอาหารในประเทศเม็กซิโก กัวเตมาลา และประเทศแถบอเมริกากลาง
ผักไชยา มีคุณค่าทางโภชนาการมากกว่าผักโขมถึง 2 เท่า
ต้นไชยาอุดมไปด้วยโปรตีน วิตามิน แคลเซียม โพแทสเซียม เหล็ก แล้วยังอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ และมีคุณค่าทางโภชนาการมากกว่าผักโขมถึง 2 เท่า มีแคลเซียมสูงถึง 421 มิลลิกรัม มากกว่าผักทั่วไปอื่นๆหลายเท่า จึงนิยมกันมากในคนที่กินมังสวิรัติเพราะมีคุณค่าทางอาหารสูง
บางคนเรียกว่า ต้นผงชูรส เพราะเมื่อนำมาตากแห้งป่นใส่ผงนัวก็จะใช้แทนผงชูรสได้เลยทีเดียว หรือจะนำผักไชยาไปใส่ผสมกับอาหารชนิดอื่นก็จะช่วยให้รสชาติกลมกล่อมโดยที่ไม่ต้องใช้ผงชูรสเลย จึงทำให้ผู้ป่วยที่เป็นโรคไตเมื่อรับรับประทานผงชูรสน้อยลง เพราะใช้ผักไชยาแทนการใช้ผงชูรสทำให้ปริมาณโซเดียมในร่างกายลดลง ค่าไตจึงดีขึ้น
ประโยชน์และสรรพคุณ ของ ผักไชยา
- มีสารต้านอนุมูลอิสระ
- ช่วยในการหมุนเวียนโลหิต
- ช่วยย่อยอาหาร
- ช่วยในการมองเห็น
- บำรุงสายตา
- รักกษาโรคหอบหืด
- ช่วยลดคอเลสเตอรอล
- ช่วยบรรเทาริดสีดวงทวาร
- ช่วยลดน้ำหนัก
- ป้องกันอาการไอ
- ล้างพิษในตับ
- ป้องกันอาการปวดหัว
- เพิ่มแคลเซียมให้กระดูก
- รักษาโรคกระดูกพรุน
- ลดการสะสมและลดการติดเชื้อในปอด
- ป้องกันโลหิตจางโดยเพิ่มธาตุเหล็กให้กับเลือด
- ควบคุมระดับน้ำตาลให้ผู้ป่วยโรคเบาหวาน
- ช่วยบรรเทาโรคไขข้ออักเสบ
- ปรับสมดุลของระบบการเผาผลาญ
- ลดการอักเสบในเส้นเลือด
- ช่วยฆ่าเชื้อในปอด
- บำรุงสมองให้ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ
ผักไชยา นิยมนำมารับประทานเป็นอาหารโดยใช้ส่วนของยอดอ่อนและใบ เมื่อเด็ดยอดอ่อนแล้วต้องนำมาปอกเปลือกออก ในเมืองไทยนิยมนำมาทำเมนู ผัดไชยาน้ำมันหอย ผักไชยาผัดไข่ ผัดราดหน้า ผัดซีอิ๊ว แกงส้ม ลวกจิ้มกับน้ำพริกก็ได้
ต้องทำให้สุกก่อนกิน เพราะดิบ ๆ มีพิษ
ต้นไชยามีพิษจึงควรระวังอย่างมากเพราะมีสารกลูโคไซด์ซึ่งจะปล่อยสารพิษจำพวกไซยาไนด์ออกมาจึงต้องทำให้สุกก่อนกินเพื่อทำลายฤทธิ์ของสารพิษลง ควรนำไปต้มหรือผัดอย่างน้อย 1 นาที ส่วนก้านสามารถนำมาทำอาหารได้เช่นกันแต่ต้องลอกเปลือกออก ไม่มีกลิ่นเขียว รสชาติหวานกรอบคล้ายผักคะน้า ข้อควรระวังคือห้ามต้มในภาชนะอะลูมิเนียมเพราะอาจทำให้น้ำต้มเป็นพิษและก่อให้เกิดอาการท้องร่วงได้
