ดร.นันทา หงวนตัด รักษาการผู้อำนวยการ สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา หรือ สมศ. กล่าวว่า จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่เกิดขึ้นในช่วง 1 ปีที่ผ่านมา ส่งผลให้ สมศ. ต้องปรับรูปแบบการประเมินภายนอกไปอยู่ในรูปแบบออนไลน์ เพื่อไม่ให้กระทบต่อสถานศึกษาในการรับประเมินคุณภาพภายนอกประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 โดยมีการแบ่งการประเมินออกเป็น 2 ระยะ
5 เทคนิคสอนออนไลน์สุดปัง
คือ ระยะแรก การประเมินผลจากการวิเคราะห์รายงานการประเมินตนเอง (SAR) ของสถานศึกษา และระยะที่สองเป็นการประเมินจากการตรวจเยี่ยมแบบออนไลน์ (Online) ซึ่งเป็นไปตามความสมัครใจของสถานศึกษา เพื่อให้สอดคล้องกับการจัดการเรียนของสถานศึกษาในช่วงที่มีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 จากการดำเนินการประเมินคุณภาพภายนอกในช่วงที่ผ่านมา สมศ. พบว่าสถานศึกษาได้มีการนำเสนอ ให้เห็นว่า ในช่วงการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่ผ่านมา ทางสถานศึกษาต้องปรับรูปแบบการเรียนการสอนมาอยู่บนออนไลน์เกือบทั้งหมด เพื่อให้การเรียนการสอนเป็นไปอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสถานศึกษาหลายแห่งมีรูปแบบการจัดการเรียนออนไลน์ที่มีประสิทธิภาพ และสามารถนำมาเป็นแนวทางสำหรับสถานศึกษาอื่น ๆ ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ได้ดังนี้
1.สอนออนไลน์ผ่านสื่อเทคโนโลยีที่หลากหลาย
ตัวอย่างจากการสอนออนไลน์ของโรงเรียนเทศบาล บ้านศรีฐาน สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น พบว่าทางสถานศึกษาได้ให้ครูผู้สอนใช้โปรแกรม Google Class room และแบ่งห้องเรียนตามรายวิชาและระดับชั้นอย่างชัดเจน หลังจากนั้น ครูผู้สอนประจำรายวิชาจะมีการเผยแพร่สื่อการสอนใน Google Class room และส่งลิงก์ห้อง Google Class room ไปยังไลน์กลุ่มแต่ระดับชั้นเพื่อให้ผู้ปกครอง เข้าถึงได้อย่างสะดวก นอกจากนี้สถานศึกษายังมีการสอนออนไลน์แบบสด โดยครูผู้สอนบางรายวิชาจะเลือกสอนผ่าน Line VDO Call เพราะใช้ง่ายและติดต่อกับผู้เรียนได้สะดวก ซึ่งทางโรงเรียนเปิดกว้างให้ครูผู้สอนสามารถดำเนินการได้ตามความถนัด แต่ถ้าผู้เรียนที่ไม่มีความพร้อมด้านเทคโนโลยี ครูผู้สอนจะโทรศัพท์นัดให้เข้ามารับใบงาน นอกจากนี้ ในระหว่างรอเปิดเทอมอย่างเต็มรูปแบบ ครูผู้สอนยังได้จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนเลือกหนังสือที่ตัวเองชอบ 1 เล่มเพื่อมาอ่านให้เพื่อน ๆ และครูผู้สอนฟังผ่านทาง Google Class room หรือไลน์กลุ่ม (Line Group) เพื่อเสริมสร้างจินตนาการและนิสัยรักการอ่าน พร้อมกับเป็นการกระตุ้นให้ผู้เรียนได้เรียนรู้อย่างต่อเนื่อง
2.การเรียนการสอนผ่านคลิปวิดีโอ
ตัวอย่างจากการสอนออนไลน์ของโรงเรียนวัดไทร (ถาวรพรหมานุกูล) สังกัดสำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร พบว่าสถานศึกษามีการจัดแผนการสอนออนไลน์ไว้ตลอดทั้งภาคการศึกษา เพื่อรองรับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 โดยทางสถานศึกษาจะเน้นการจัดการเรียนการสอนในรูปแบบส่งคลิปวีดีโอการสอนที่เตรียมการโดยครูผู้สอนประจำรายวิชา พร้อมทั้งแบบฝึกหัด บทเรียน รวมไปถึงการใช้ข้อมูลจากการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม (DLTV) และ ยูทิวบ์ (YouTube) เพื่อให้ผู้เรียนมีช่องทางการเรียนรู้ที่หลากหลายช่องทาง ส่วนวิชาที่มีความยากและซับซ้อน เช่น วิชาคณิตศาสตร์ ครูผู้สอนจะอัดคลิปวิดีโอและอธิบายการทำโจทย์แต่ละข้อเสมือนการสอนในชั้นเรียนจริง โดยสื่อการเรียนทั้งหมดจะส่งผ่านไลน์กลุ่ม (Line Group) ในแต่ละระดับชั้น ส่วนการแจกใบงานทางสถานศึกษาจะให้ผู้ปกครองเป็นผู้มารับใบงานที่สถานศึกษาด้วยตนเอง ซึ่งสถานศึกษาได้จัดตารางเวลาการรับใบงานตามมาตรการเว้นระยะห่างทางสังคม
3.การสอนแบบง่ายสลับยาก
ซึ่งเป็นการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ของโรงเรียนเซนต์ฟรังซีสซาเวียร์คอนแวนต์ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน สถานศึกษามีการเตรียมความพร้อมครูผู้สอนแต่ละรายวิชา เพื่อให้ครูจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์ในรายวิชาที่สามารถทำได้ อาทิ เช่น วิชาภาษาไทย ภาษาต่างประเทศ ส่วนวิชาใดที่จำเป็นจะต้องเรียนในห้องเรียนหรือรายวิชาการปฏิบัติอย่างเช่น วิชาวิทยาศาสตร์ วิชาคณิตศาสตร์ที่ครูจะต้องอธิบายโจทย์ ทางครูผู้สอนจะเก็บไว้ก่อน เพราะการเรียนออนไลน์นั้นจากการวิเคราะห์พบว่าเด็กจะมีสมาธิเพียงแค่ประมาณ 3 ชั่วโมงเท่านั้น ดังนั้น การเรียนออนไลน์จึงไม่เหมาะจะสอนในวิชาที่ยากและซับซ้อน
4.สอนออนไลน์โดยใช้สื่อประสม
เป็นการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ของโรงเรียนสาธิตพัฒนา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน โดยทางโรงเรียนได้มีการปรับหลักสูตรการสอนให้เหมาะสมกับระบบออนไลน์ให้ได้มากที่สุด มีการสอนออนไลน์แบบสดผ่านโปรแกรมไมโครซอฟท์ทีม (Microsoft Teams) โดยเน้นให้ครูผู้สอนทำหลักสูตรที่น่าสนใจ เข้าใจง่ายและสนุก พร้อมจัดกิจกรรมให้เด็กได้มีส่วนร่วม เมื่อครูผู้สอนได้ออกแบบกิจกรรมการจัดการเรียนรู้แล้ว จะนำมาเสนอให้กลุ่มเพื่อนครูที่สอนในรายวิชาเดียวกัน ทั้งในระดับเดียวกัน หรือต่างระดับชั้น รวมทั้งฝ่ายวิชาการและอาจารย์ที่ปรึกษาจะช่วยกันตรวจสอบเนื้อหา ให้ข้อคิดเห็น ข้อเสนอแนะ เพื่อปรับให้แผนการจัดการเรียนรู้น่าสนใจเหมาะสมกับเวลาประมาณ 30-40 นาที และหลังหมดคาบเรียนจะต้องให้เด็กทำแบบทดสอบ เพื่อเป็นการเช็คว่าผู้เรียนเข้าเรียนจริง รวมทั้งเป็นการตรวจสอบว่าบทเรียนที่นำไปสอนทำให้ผู้เรียนเกิดความเข้าใจหรือไม่ เพื่อที่ครูผู้สอนประจำรายวิชาจะได้นำมาปรับแนวทางสำหรับการทำสื่อการเรียนการสอนในครั้งต่อ ๆ ไป
5.จัดการสอนออนไลน์กึ่งออฟไลน์
ตามแนวทางของกระทรวงศึกษาธิการ โดยกระทรวงได้มีการออกแบบการเรียนออนไลน์ที่เน้นให้ผู้เรียนได้มีโอกาสเรียนรู้ทักษะชีวิตที่จำเป็นจากเหตุการณ์ร่วมสมัย ครูผู้สอนสามารถใช้ข้อมูลจากเว็บไซต์ “ครูพร้อม” ส่วนการเรียนแบบออฟไลน์จะเน้นให้เด็กทำใบงานตามที่ครูผู้สอนนำไปมอบให้ที่บ้าน ซึ่งแนวทางดังกล่าวจะช่วยให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ในระหว่างช่วงรอยต่อของการปิดภาคเรียน และยังสามารถเข้าถึงความรู้ได้ตามความเหมาะสมและความสะดวกของผู้ปกครอง อย่างไรก็ตามการสอนแบบออนไลน์กึ่งออฟไลน์ช่วยให้ผู้เรียนมีโอกาสเข้าถึงความรู้ได้อย่างเท่าเทียมกันได้อีกด้วย
A Preteen boy uses a laptop to make a video call with his teacher. The Screen shows an online lecture with a teacher explaining the subject from class. 
“สำหรับในช่วงที่สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ยังไม่คลี่คลายนั้น ส่งผลให้สถานศึกษาทั่วประเทศจำเป็นต้องปรับรูปแบบการเรียนการสอนตามมาตรการเว้นระยะห่างทางสังคม สมศ. เองในฐานะหน่วยงานที่ทำหน้าที่ด้านการประเมินคุณภาพการศึกษา ก็ได้มีการปรับรูปแบบการประเมินคุณภาพภายนอกไปเป็นการประเมินในรูปแบบออนไลน์ รวมถึงการอบรมผู้ประเมิน และการส่งเสริมสถานศึกษาก็มีการปรับไปอยู่บนออนไลน์ทั้งหมด เพื่อให้กระบวนการประเมินสามารถทำได้อย่างมีประสิทธิภาพและไม่เพิ่มภาระแก่สถานศึกษาในช่วงที่สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ยังไม่ดีขึ้น รวมทั้งเพื่อให้การทำงานมีความสอดคล้องกับการจัดการเรียนในรูปแบบออนไลน์ด้วย ” ดร.นันทา กล่าวสรุป
สำหรับผู้ที่สนใจสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(องค์การมหาชน) โทรศัพท์ 0-2216-3955 หรือเข้าไปที่ www.onesqa.or.th
