เกร็ดน่ารู้เกี่ยวกับ วันสงกรานต์ ประวัติวันสงกรานต์ ประวัตินางสงกรานต์ ชื่อเรียกสงกรานต์แต่ละภาค ซึ่ง วันสงกรานต์หรือ วันขึ้นปีใหม่ไทย ตรงกับวันที่ 13 เมษายน ของทุกปี และถือเป็นวันหยุดทำงาน ทุกคนนิยมกลับไปหาครอบครัว แต่ในปี 2564 นี้ ทาง ครม. ให้หยุดยาวตั้งแต่วันเสาร์ที่ 10 ถึง วันพฤหัสบดี 15 เมษายน นอกจากนี้แต่ละปีจะมีชื่อนางสงกรานต์ และคำทำนายออกมาด้วย
เกร็ดความรู้ วันสงกรานต์ นางสงกรานต์ 2564
“สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤต “สํ-กรานต”
คำว่า “สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤต “สํ-กรานต” แปลว่า ก้าวขึ้น ย่างขึ้น หรือย้ายขึ้น โดยมีนัยความหมายว่า การเข้าสู่ศักราชราศีใหม่ หรือวันขึ้นปีใหม่ ถือเป็นประเพณีที่มีความเก่าแก่และคนไทยสืบทอดกันมาแต่โบราณคู่กับประเพณีตรุษจีน จึงได้มีการรวมเรียกกันว่า “ประเพณีตรุษสงกรานต์” ซึ่งแปลว่าการส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่
การกำหนดวันสงกรานต์ แบบสากลและแบบโบราณ
ในสมัยโบราณ คนไทยถือว่า วันขึ้น 1 ค่ำ เดือนอ้าย ซึ่งจะตรงในช่วงเดือน พฤศจิกายนหรือธันวาคม ให้เป็นวันขึ้นปีใหม่ แต่ในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้มีการเปลี่ยนให้วันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ ต่อมาในสมัยของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ปี พ.ศ. 2483 ได้เปลี่ยนวันปีใหม่ให้เป็นวันสากล คือ วันที่ 1 มกราคม แต่ถึงอย่างไร คนโบราณก็ยังคงคุ้นเคยกับวันปีใหม่ไทยในเดือนเมษายน จึงได้กำหนดให้วันที่ 13 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ไทยร่วมด้วย ทั้งนี้ในปัจจุบันถือเป็นวันหยุดพิเศษส่วนมากรัฐบาลจะกำหนดให้หยุดในช่วงวันที่ 13-15 เมษายน ซึ่งผู้คนก็นิยมเดินทางกลับบ้านเพื่อไปหาครอบครัว แต่ในปี 2564 วันหยุดสงกรานต์ ทาง ครม. เพิ่มวันหยุดราชการให้อีก 1 วัน คือ วันจันทร์ที่ 12 เมษายน ทำให้ได้หยุดยาวตั้งแต่วันเสาร์ที่ 10 ถึง วันพฤหัสบดี 15 เมษายน
ประวัตินางสงกรานต์
นางสงกรานต์ เป็นคติความเชื่ออยู่ในตำนานสงกรานต์ เพื่อให้คนโบราณได้รู้ว่าวัน มหาสงกรานต์ คือ วันที่พระอาทิตย์ยกขึ้นสู่ราศีเมษ ซึ่งสมัยนั้นถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามสุริยคติ ถ้าตรงกับวันใด โดยสมมุติผ่านนางสงกรานต์ทั้งเจ็ดเทียบกับแต่ละวันในสัปดาห์ ปีไหนตรงกับวันใด นางสงกรานต์ที่มีชื่อสมมุติเข้ากับวันนั้นๆ ก็จะเป็นผู้อัญเชิญพระเศียรท้าวกบิลพรหมออกแห่ไปสรงน้ำ ซึ่งนางสงกรานต์ทั้งเจ็ดนี้ เป็นเทพธิดาลูกสาวท้าวกบิลพรหม และเป็นบาทบริจาริกาของพระอินทร์
นางสงกรานต์ทั้ง 7 จากตำนาน ท้าวกบิลพรหมแพ้พนันธรรมบาลกุมาร ต้องตัดเศียรออกบูชาธรรมบาลกุมารตามสัญญา แต่เนื่องจากพระเศียรของพระองค์ตกไปอยู่ที่ใด ก็จะเป็นอันตรายต่อที่นั้น ไม่ว่าจะเป็นบนอากาศ บนดิน หรือในน้ำ ดังนั้นธิดาทั้งเจ็ด จึงต้องนำพานมารองรับ และนำไปประดิษฐานไว้ในถ้ำคันธชุลี ณ เขาไกรลาส ครั้นถึงกำหนด ๓๖๕ วัน ซึ่งโลกสมมุติว่าเป็นปีหนึ่งเวียนมาถึง หรือก็คือ วันมหาสงกรานต์ เทพธิดาทั้งเจ็ด ก็จะทรงพาหนะต่างๆ ผลัดเวรกันมาเชิญพระเศียรของบิดาออกแห่ โดยที่เทพธิดาทั้งเจ็ดนี้ปรากฏในวันมหาสงกรานต์เป็นประจำ จึงได้ชื่อว่า “นางสงกรานต์” ส่วนท้าวกบิลพรหมนั้น โดยนัยก็คือ “พระอาทิตย์” นั่นเอง เพราะกบิล หมายถึง สีแดง
ชื่อเรียก นางสงกรานต์ ทั้ง 7
นางสงกรานต์ของแต่ละวัน จะมี นาม อาหาร อาวุธ และสัตว์ที่เป็นพาหนะ ต่างๆ รวมถึงคำทำนายเกี่ยวกับ วันมหาสงกรานต์ วันเนา และวันเถลิงศก ดังต่อไปนี้
- วันอาทิตย์ ชื่อ “ทุงษ” มีลักษณะ ทัดดอกทับทิม เครื่องประดับปัทมราค ภักษาหารผลมะเดื่อ อาวุธขวาจักร ซ้ายสังข์ พาหนะครุฑ
- วันจันทร์ ชื่อ “โคราค” มีลักษณะ ทัดดอกปีบ เครื่องประดับมุกดา ภักษาหารน้ำมัน อาวุธขวาพระขรรค์ ซ้ายไม้เท้า พาหนะเสือ
- วันอังคาร ชื่อ “รากษส” มีลักษณะ ทัดดอกบัวหลวง เครื่องประดับโมรา ภักษาหารโลหิต อาวุธขวา ตรีศูล ซ้ายธนู พาหนะสุกร
- วันพุธ ชื่อ “มัณฑา” มีลักษณะ ทัดดอกจำปา เครื่องประดับไพฑูรย์ ภักษาหารนมเนย อาวุธขวาเข็ม ซ้ายไม้เท้า พาหนะลา
- วันพฤหัสบดี ชื่อ “กิริณี” มีลักษณะ ทัดดอกมณฑา เครื่องประดับมรกต ภักษาหารถั่วงา อาวุธขวาขอ ซ้ายปืน พาหนะช้าง
- วันศุกร์ ชื่อ “กิมิทา” มีลักษณะ ทัดดอกจงกลนี เครื่องประดับบุษราคัม ภักษาหารกล้วยน้ำว้า อาวุธขวาพระขรรค์ ซ้ายพิณ พาหนะกระบือ
- วันเสาร์ ชื่อ “ไมโหทร” มีลักษณะ ทัดดอกสามหาว เครื่องประดับนิลรัตน์ ภักษาหารเนื้อทราย อาวุธขวาจักร ซ้ายตรีศูล พาหนะนกยูง
นางสงกรานต์ปี 2564 และคำทำนาย
นางสงกรานต์ปี 2564 นามว่า นางรากษสเทวี ทรงพาหุรัด ทัดดอกบัวหลวง อาภรณ์แก้วโมรา ภักษาหารโลหิต พระหัตถ์ขวาทรงตรีศูล พระหัตถ์ซ้ายทรงธนูศร เสด็จนอนหลับตา มาเหนือหลังวรวาหะ (สุกร) เป็นพาหนะ
- เกณฑ์พิรุณศาสตร์ ปีนี้ เสาร์ เป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 400 ห่า ตกในเขาจักรวาล 160 ห่า ตกในป่าหิมพานต์ 120 ห่า ตกในมหาสมุทร 80 ห่า ตกในโลกมนุษย์ 40 ห่า
- เกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีกรกฏ ชื่ออาโป (ธาตุน้ำ) น้ำมาก น้ำท่วม
- เกณฑ์นาคราชให้น้ำ ปีนี้ นาคราชให้น้ำ 6 ตัว ทำนายว่า ฝนดีตลอดปี
- เกณฑ์ธัญญาหาร ชื่อ ปาปะ ข้าวกล้าในไร่นา จะได้ 1 ส่วน เสีย 10 ส่วน คนทั้งหลายจะตกทุกข์ได้ยากลำบากแค้น เพราะกันดารอาหารบ้าง จะฉิบหายเป็นอันมากแล ฯ
ชื่อเรียก วันสงกรานต์ ของไทยในแต่ละภาค
สงกรานต์ภาคกลาง
- 13 เมษายน จะเรียกว่า “วันมหาสงกรานต์” และถือเป็นวันผู้สูงอายุแห่งชาติอีกด้วย
- 14 เมษายน จะเรียกว่า “วันเนา” และถือเป็นวันครอบครัว
- 15 เมษายน จะเรียกว่า “วันเถลิงศก” ถือว่าเป็นวันเริ่มจุลศักราชใหม่
สงกรานต์ภาคเหนือ
- 13 เมษายน จะเรียกว่า “วันสงขารล่อง” ความหมายว่า อายุสิ้นปีหมดไปอีกปี
- 14 เมษายน จะเรียกว่า “วันเน่า” วันที่ห้ามพูดคำหยาบคาย
- 15 เมษายน จะเรียกว่า “วันพญาวัน” ถือว่าเป็นวันเริ่มจุลศักราชใหม่
สงกรานต์ภาคใต้
- 13 เมษายน จะเรียกว่า “เจ้าเมืองเก่า” เชื่อกันว่าวันที่เทวดารักษาบ้านเมืองจะกลับบนสวรรค์
- 14 เมษายน จะเรียกว่า “วันว่าง” วันที่ปราศจากเทวดารักษาเมือง
- 15 เมษายน จะเรียกว่า “วันรับเจ้าเมืองใหม่” วันรับเทวดาองค์ใหม่เพื่อดูแลบ้านเมืองแทนองค์เดิม
ที่เที่ยวสงกรานต์ 2564 สงกรานต์เที่ยวที่ไหนดี?
