จากสถานการณ์อุทกภัย น้ำท่วมฉับพลัน น้ำป่าไหลหลาก และดินสไลด์ในภาคเหนือหลายจังหวัด ส่งผลให้มีประชาชนได้รับความเดือดร้อนจำนวนมาก ทำให้เกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สิน รวมถึงปัญหาสุขภาพโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ที่มาจากน้ำท่วม โดยเฉพาะ โรคไข้ฉี่หนู ที่ปนออกมากับปัสสาวะของสัตว์นำโรคต่างๆ และ โรคเมลิออยโดสิส (MELIOIDOSIS) ที่มีสาเหตุมาจาก เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่พบในน้ำและดิน
ทั้งนี้ หลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน จึงได้ร่วมแรงร่วมใจช่วยเหลือผู้ประสบภัยในด้านต่าง ๆ รวมถึง มหาวิทยาลัยมหิดล ที่ได้เล็งเห็นถึงปัญหาเรื่องสุขภาพของผู้ประสบภัยครั้งนี้เป็นสำคัญ โดยนักวิจัยของมหาวิทยาลัยมหิดลได้มีการคิดค้นและพัฒนานวัตกรรม ‘ชุดทดสอบโรคเมลิออยโดสิสอย่างรวดเร็ว MUTM’ โรคติดเชื้อที่มากับฤดูฝน (ติดเชื้อที่ปอด, ผิวหนัง, กระแสเลือด) และ ‘ชุดทดสอบการติดเชื้อฉี่หนูชนิดรวดเร็ว LEP-M PLUS’ ซึ่งเป็นชุดตรวจที่รวดเร็ว สะดวก และมีความแม่นยำสูง
ศาสตราจารย์ ดร.นริศรา จันทราทิตย์ อาจารย์ประจำภาควิชาจุลชีววิทยาและอิมมิวโนโลยี คณะเวชศาสตร์เขตร้อน เจ้าของผลงานชุดทดสอบโรคเมลิออยโดสิสอย่างรวดเร็ว MUTM กล่าวว่า
“โรคเมลิออยโดสิส เป็นโรคติดเชื้อแบคทีเรีย จะพบในดินและน้ำ โดยการติดเชื้อสามารถเกิดขึ้นได้จากการเดินลุยน้ำ ย่ำโคลน หรือแช่น้ำเป็นเวลานาน และได้รับเชื้อผ่านทางบาดแผลบนผิวหนัง โดยผู้ป่วยจะไม่มีอาการแสดงที่จำเพาะ และหากไม่ได้รับการวินิจฉัยอาจเสี่ยงต่อการเสียชีวิต วิธีป้องกันที่ดีที่สุดคือการให้ความรู้แก่ประชาชนในการป้องกันตัวเอง
สำหรับการวินิจฉัยโรค จะต้องใช้กระบวนการตรวจเพาะเชื้อและใช้ระยะเวลา จึงเป็นสาเหตุให้ทีมวิจัยได้คิดค้นและพัฒนาชุดทดสอบโรคเมลิออยโดสิสอย่างรวดเร็ว MUTM ขึ้นมา เพื่อใช้ในการวิเคราะห์และตรวจหาเชื้อได้อย่างรวดเร็วเพื่อที่จะสามารถรักษาผู้ป่วยได้ทันท่วงที และเอื้อกับโรงพยาบาลขนาดเล็กและขนาดใหญ่ สถานพยาบาลในชุมชนก็สามารถใช้ชุดตรวจนี้ได้
ชุดตรวจจะมีลักษณะคล้ายกับการตรวจหาแอนติเจนของโรค COVID-19 เป็นการตรวจแอนติบอดีที่อยู่ในเลือด โดยเราจะหยอดส่วนนึงของเลือดลงไปในหลุม รอประมาณ 10-15 นาที จากนั้นทำการหยดน้ำยาทดสอบลงไป ภายใน 15 นาที ชุดตรวจจะแสดงแถบสี ถ้าเป็นสีม่วงชมพู 2 ขีด เท่ากับผลเป็นบวก คือติดเชื้อ ถ้าเป็นแถบเดียวคือผลลบ ไม่ติดเชื้อ ในปัจจุบันราคาชุดตรวจจะอยู่ที่ประมาณ 200 บาท
ชุดทดสอบดังกล่าวฯ เป็นผลงานที่ทีมวิจัยใช้เวลานานกว่า 10 ปี ในการคิดค้นและพัฒนา โดยในปัจจุบันเราได้มีการจัดตั้งบริษัท Startup โดยการสนับสนุนจากสถาบันบริหารจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรม (iNT) มหาวิทยาลัยมหิดล ที่เข้ามาช่วยผลักดัน สนับสนุน และ Accelerate นวัตกรรมให้นักวิจัยได้ Spin – Off บริษัทออกมาเพื่อถ่ายทอดนวัตกรรมสู่การใช้ประโยชน์ได้อย่างคล่องตัวมากยิ่งขึ้น
รองศาสตราจารย์ ดร.กุลชาติ จังภัทรพงศา รองคณบดีฝ่ายวิจัยและนวัตกรรม คณะเทคนิคการแพทย์ หนึ่งในทีมวิจัยที่คิดค้นผลงานชุดทดสอบการติดเชื้อฉี่หนูชนิดรวดเร็ว LEP-M PLUS กล่าวว่า โรคฉี่หนูเป็นโรคที่มักพบการระบาดของโรคในช่วงหน้าฝน และพบมากเป็นพิเศษในช่วงน้ำท่วม เนื่องจากเชื้อแบคทีเรียชนิดนี้จะออกมากับฉี่ของสัตว์ต่างๆ ปนเปื้อนอยู่ในแหล่งน้ำต่างๆ และพื้นดินโคลนที่ชื้นแฉะ สามารถเข้าสู่ร่างกายคนได้ทางบาดแผล รอยขีดข่วน หากติดเชื้อผู้ป่วยจะมีอาการมีไข้สูง ปวดศีรษะอย่างรุนแรง หากพบอาการประมาณ 1-2 สัปดาห์ ควรรีบไปพบสถานพยาบาลใกล้ ๆ เพื่อตรวจคัดกรองการติดเชื้อ หากไม่ได้รับการตรวจประเมินและรับการรักษาได้ทันการ อาจทำให้โรครุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
ชุดทดสอบการติดเชื้อฉี่หนูชนิดรวดเร็ว LEP-M PLUS ซึ่งถูกคิดค้นร่วมกันโดยกลุ่มนักวิจัยจากศูนย์ความเป็นเลิศด้านการพัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์และเร่งสนับสนุนการใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์ (MIDAS Center) คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล จึงมีความสำคัญอย่างมากในการนำมาใช้ตรวจคัดกรองและช่วยวินิจฉัย ในสถานการณ์การเกิดอุทกภัย มีจุดเด่นคือ การใช้สารสกัดไลโปโปลีแซคคาไรด์ของเชื้อเลปโตสไปราชนิดก่อโรค เคลือบบนแผ่นไนโตรเซลลูโลสบริเวณทดสอบ เมื่อหยดซีรั่มหรือพลาสมาของผู้ป่วยที่มีแอนติบอดีชนิด IgM จะปรากฎเป็นแถบสีชมพูม่วงบริเวณทดสอบ สามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่าเมื่อครบเวลา 15 นาที นอกจากนี้ยังใช้วัตถุดิบในทุกขั้นตอนการผลิตภายในประเทศทั้งหมด ที่ได้รับมาตรฐานการผลิตระดับสากล และผ่านการขึ้นทะเบียนเครื่องมือแพทย์ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)
สำหรับผลงานนวัตกรรมทั้งสองถือเป็นผลงานวิจัยที่ทีมนักวิจัยได้ทุ่มเทเวลาหลายสิบปี โดยได้ยื่นจดสิทธิบัตรและต่อยอดสู่ภาคธุรกิจ ดำเนินการโดย สถาบันบริหารจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรม (iNT) มหาวิทยาลัยมหิดล และได้มีการจำหน่ายแล้วทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งจากการทดสอบยืนยันแล้วว่าเป็นชุดตรวจที่ให้ผลแม่นยำ ชัดเจน และเชื่อถือได้ในระดับสากล มหาวิทยาลัยมหิดล ขอแสดงความห่วงใยต่อประชาชนคนไทยในพื้นที่ประสบอุทกภัย เพื่อประชาชนเป็นที่ตั้ง ร่วมสร้างสุขภาวะและคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับสังคมต่อไป
สอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับชุดทดสอบโรคเมลิออยโดสิสอย่างรวดเร็ว MUTM และ ชุดทดสอบการติดเชื้อฉี่หนูชนิดรวดเร็ว LEP-M PLUS ได้ที่ สถาบันบริหารจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรม (iNT) มหาวิทยาลัยมหิดล สำนักงานอธิการบดี ชั้น 2 999 ถนน พุทธมณฑลสาย 4 ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล นครปฐม 73170 โทร. 02-849-6050
