เมื่อพรรคการเมืองที่จดทะเบียนจัดตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการ มีเหตุอย่างหนึ่งอย่างใดให้ต้องเลิกหรือยุบพรรคการเมือง นายทะเบียนพรรคการเมืองจะต้องยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ เพื่อให้ศาลรัฐธรรมนูญเป็นผู้พิจารณาเหตุของการร้องขอให้มีคำสั่งยุบพรรคการเมืองนั้น เนื่องจากศาลรัฐธรรมนูญเป็นองค์กรเดียวที่มีอำนาจในการเลิกหรือยุบพรรคการเมือง
เหตุใดต้องโดนยุบพรรคการเมือง
ตามข้อกำหนดในพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2541 ระบุเงื่อนไขอันเป็นเหตุให้ต้องมีการเลิกหรือยุบพรรคการเมือง ดังต่อไปนี้
- มีเหตุต้องเลิกตามข้อบังคับพรรคการเมือง
- มีจำนวนสมาชิกเหลือไม่ถึง 15 คน
- มีการยุบพรรคการเมืองไปรวมกับพรรคการเมืองอื่นตามหมวด 5
- มีคำสั่งศาลรัฐธรรมนูญให้ยุบพรรคการเมือง
- ไม่ดำเนินการให้เป็นไปตามมาตรา 25 มาตรา 26 มาตรา 29 มาตรา 35 หรือ มาตรา 62
ปัจจุบันมีพรรคการเมืองที่ถูกยุบไปแล้ว 92 พรรค แต่ที่เป็นที่รู้จักและเป็นข่าวโด่งดัง คือการยุบพรรคใหญ่ ๆ อย่าง พรรคไทยรักไทย, พรรคพลังประชาชน, พรรคชาติไทย, พรรคมัชฌิมาธิปไตย, พรรคไทยรักษาชาติ และล่าสุด พรรคอนาคตใหม่
พรรคชาติไทย
หัวหน้าพรรค : บรรหาร ศิลปอาชา
ก่อตั้ง : 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517
ยุบพรรค : 2 ธันวาคม พ.ศ. 2551
รวมระยะเวลา : 34 ปี 13 วัน
พรรคแผ่นดินไทย
หัวหน้าพรรค : นายบุญบารมีภณ ชิณราช
ก่อตั้ง : 7 เมษายน พ.ศ. 2545
ยุบพรรค : 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550
รวมระยะเวลา : 5 ปี
พรรคไทยรักไทย
หัวหน้าพรรค : จาตุรนต์ ฉายแสง
(รักษาการ)
ก่อตั้ง : 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2541
ยุบพรรค : 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550
รวมระยะเวลา : 8 ปี
พรรคพลังประชาชน
หัวหน้าพรรค : นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ (รักษาการ)
ก่อตั้ง : 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2541
ยุบพรรค : 2 ธันวาคม พ.ศ. 2551
รวมระยะเวลา : 10 ปี
พรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า
หัวหน้าพรรค : พรณารินทร์ ยวงประสิทธิ์
ก่อตั้ง : 24 มีนาคม พ.ศ. 2548
ยุบพรรค : 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550
รวมระยะเวลา : 2 ปี
พรรคมัชฌิมาธิปไตย
หัวหน้าพรรค: นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน
ก่อตั้ง: 1 ตุลาคม พ.ศ. 2550
ยุบพรรค: 2 ธันวาคม พ.ศ. 2551
ระยะเวลา : 1 ปี 62 วัน
พรรคไทยรักษาชาติ
หัวหน้าพรรค : ร้อยโท ปรีชาพล พงษ์พานิช
ชื่อพรรคมีการเปลี่ยน ดังนี้ …
ชื่อแรก : พรรครัฐไทย ก่อตั้ง 27 กรกฎาคม 2552
ชื่อที่สอง : พรรคไทยรวมพลัง เปลี่ยนชื่อ 1 ตุลาคม 2553
ชื่อสุดท้าย : พรรคไทยรักษาชาติ 4 ตุลาคม 2561
ยุบพรรค : 7 มีนาคม พ.ศ. 2562
รวมระยะเวลา : 9 ปี
พรรคอนาคตใหม่
หัวหน้าพรรค : ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ
ก่อตั้ง : 15 มีนาคม 2561
ยุบพรรค : 21 กุมภาพันธ์ 2563
รวมระยะเวลา : 1 ปี 11 เดือน 6 วัน
