กรมโยธาธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย แจกแบบแปลนก่อสร้างฟรี สำหรับเป็นของขวัญคนไทยทุกคนได้มีที่อยู่อาศัยที่ยกระดับคุณภาพชีวิต ด้วย แบบบ้านเดี่ยวชั้นเดียว บ้านอารยสถาปัตย์ 2 ประกอบด้วย 2 ห้องนอน 1 ห้องน้ำ สำหรับที่ดินขนาด 332 ตารางเมตรขึ้นไป เหมาะกับครอบครัว ขนาดเล็กที่มีผู้สูงอายุและผู้พิการ ให้สามารถอยู่ร่วมกันได้ทุกเพศทุกวัย
แบบบ้านเดี่ยวชั้นเดียว 2 ห้องนอน 1 ห้องน้ำ
สำหรับครอบครัวขนาดเล็กที่มีผู้สูงอายุและผู้พิการ
แนวคิดและข้อแนะนำการออกแบบบ้านอารยสถาปัตย์ สำหรับผู้สูงอายุ หรือ คนพิการ และคนทุกเพศทุกวัย
1. ความเป็นครอบครัว คำนึงถึงการออกแบบที่รองรับผู้ใช้สอยทุกเพศ ทุกวัย ให้สามารถอยู่ร่วมกันได้ ตามขนาดครอบครัว และตามสภาพแวดล้อมที่ตั้ง โดยได้ออกแบบเป็นบ้าน 3 แบบ คือ บ้านชั้นเดียว จำนวน 2 แบบและบ้านสองชั้น จำนวน 1 แบบ
- แบบบ้านชั้นเดียว เป็นแบบบ้านสำหรับรองรับผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีปัญหาการเสื่อมถอยของร่างกาย ไม่สามารถขึ้นบันไดได้สะดวก เหมาะกับครอบครัวที่ มีขนาดเล็กถึงขนาดกลาง โดยแบ่งเป็นแบบที่มีที่จอดรถและแบบไม่มีที่จอดรถ
- แบบบ้านสองชั้น เป็นแบบบ้านสำหรับรองรับครอบครัวที่มีขนาดใหญ่ โดยชั้นล่างจัดเป็นพื้นที่สำหรับผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีปัญหาการเสื่อมถอยของร่างกาย ไม่สามารถขึ้นบันไดได้สะดวก สำหรับชั้นบนจะเป็นการออกแบบเพื่อรองรับผู้ใช้สอยวัยอื่นๆ ที่ยังไม่มีปัญหาสภาพร่างกาย
2.มีความปลอดภัยทางกายภาพ
- การใช้วัสดุพื้นเอื้อต่อผู้สูงอายุ เช่น พื้นทั่วไปใช้กระเบื้องยาง พื้นห้องน้ำและพื้นบริเวณที่มีโอกาสเปียกลื่น ใช้กระเบื้องเซรามิกชนิดผิวด้าน
- จัดให้มีแสงสว่างเพียงพอ
- อุปกรณ์เปิด - ปิดน้ำ และเปิดประตูที่ไม่ต้องออกแรงมาก
- มีสัญญาณฉุกเฉินจากหัวเตียงหรือห้องน้ำ สำหรับเรียกขอความช่วยเหลือ
3. สะดวกในการใช้งาน สามารถเข้าถึงได้ง่าย เช่น การมีทางลาดสำหรับรถเข็น มีราวจับ
4. สร้างแรงกระตุ้น
- การเลือกใช้หน้าต่างที่มีช่องเปิดช่วงล่างสูงจากพื้นประมาณ 45 เซนติเมตร เพื่อให้สามารถเห็นทัศนียภาพภายนอก และเพิ่มแสงสว่างภายใน ช่วย กระตุ้นให้กระชุ่มกระชวย
ข้อแนะนำทั่วไป
ลักษณะสภาพแวดล้อม
- ทางเข้าบ้านควรมีระดับเดียวกับพื้นภายนอก ทางลาดเข้าบ้านความชัน 1 : 12 วัสดุไม่ลื่น ไม่ควรจะมีพื้นต่างระดับ ไม่ควรมีธรณีประตู มีบริเวณบ้านที่สามารถทำสวน เลี้ยงสัตว์และทำกิจกรรมเบาๆ ได้
- พืชพันธุ์เป็นไม้ดอก ไม้หอม เลี่ยงไม้ผล ไม้หนาม ไม้ที่มียาง ระยะห่างระหว่างภายในบ้านมาที่รั้วอยู่ในระยะที่สามารถเดินได้ง่าย รั้วบ้านควรโปร่ง มีขนาดประตูหน้าบ้านกว้าง 90 -150 เซนติเมตร
สีและพื้นผิววัสดุ
- อุปกรณ์และส่วนของอาคารให้มีสีที่ตัดกัน หรือแตกต่างจากสีของส่วนต่อเนื่องของอุปกรณ์ และส่วนของอาคารนั้นอย่างเด่นชัด เช่น พื้นทางเดิน พื้นต่างระดับ พื้นห้องส้วม วงกบหรือขอบประตู บริเวณจมูกบันไดเป็นต้น
เครื่องเรือน (เช่น โต๊ะ เก้าอี้ เตียง)
- เก้าอี้และเตียงควรมีความสูงประมาณ 40 - 45 ซม. ไม่มีขาของโต๊ะหรือเก้าอี้เกะกะ หากต้องใช้รถเข็น วัสดุรองพื้นหรือเบาะควรมีความแข็ง ไม่อ่อนเกินไป สามารถทำความสะอาดได้ง่าย
ห้องรับแขก (ห้องพักผ่อน)
-ไม่มีสิ่งกีดขวางหรือเฟอร์นิเจอร์กีดขวาง มีพื้นที่กิจกรรมต่างๆ เช่น นันทนาการและบันเทิง การจัดเฟอร์นิเจอร์ที่ส่งเสริมให้มีปฏิสัมพันธ์กันได้ ระดับหน้าต่างสูงจากพื้นประมาณ 45 เซนติเมตร มองเห็นวิวภายนอกได้ มีระบบระบายอากาศดี พื้นห้องใช้สีสว่าง นุ่ม และบำรุงรักษาง่าย สีและพื้นผิวอุปกรณ์และส่วนของอาคารใช้สีที่ตัดกันหรือแตกต่างจากของส่วนใช้สอยต่างๆ
ห้องครัว - ห้องอาหาร
- ระดับโต๊ะ - เคาน์เตอร์สูงจากพื้น 80 ซม. ด้านล่างของอ่างล้างมือ ควรโล่งสำหรับรถเข็น เตา ตู้เย็น หรือ ลิ้นชักในครัวไม่ควรอยู่ในมุม หิ้งและตู้ต่างๆ อยู่ในระดับที่ 150 -168 ซม. มีระบบระบายอากาศดี มีแสงสว่างจากธรรมชาติและไฟแสงสว่างเฉพาะจุด ปลั๊กไฟบริเวณเคาน์เตอร์สูง 90 ซม. จากพื้น
ห้องนอน
เตียงนอนควรมีความยาวไม่น้อยกว่า 180 ซม. มีพื้นที่ว่างด้านข้างเตียงด้านหนึ่งไม่น้อยกว่า 150 ซม. และมีพื้นที่ว่างด้านอื่นไม่น้อยกว่า 90 ซม. รอบ เตียง 3 ด้านไม่ควรอยู่ในมุมอับ ควรมีพื้นที่สำหรับเตียงคู่ เตียงนอนควรอยู่ใกล้กับห้องน้ำ หัวเตียงควรมีโทรศัพท์ และสัญญาณฉุกเฉิน ระดับของเตียงสูง 40 ซม. (สูงเท่าระดับพื้นถึงข้อพับเข่า) ระดับ ตู้เสื้อผ้าเป็นแบบบานเลื่อน มีแสงสว่างสำหรับการอ่านหนังสือ มีการระบายอากาศที่ดี พื้นห้องใช้สีสว่าง นุ่มและบำรุงรักษาง่าย
ห้องน้ำ
ระดับภายใน - ภายนอกเท่ากัน มีราวจับขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3 - 4 ซม. ที่สามารถเดินได้ทั่วห้องน้ำ บริเวณฝักบัวและที่อาบน้ำควรมีที่นั่งและ สัญญาณฉุกเฉิน ฝักบัวควรเป็นชนิดแรงดันต่ำ พื้นผิวไม่ควรลื่น ก็อกน้ำเป็นแบบก้านโยก
ประตู
มีขนาดกว้างอย่างน้อย 90 ซม. ประตูควรเป็นแบบบานเลื่อน กรณีเป็นบานเปิดต้องผลักเปิดออกได้ง่าย ห้ามติดตั้งอุปกรณ์ ชนิดที่บังคับให้บานประตูปิดได้เอง
สวิตช์
สูงไม่เกิน 90 ซม.จากพื้น สามารถปิด - เปิดได้ ในระยะเอื้อมจากเตียงนอน สวิตช์ใหญ่ มีแสงตอนปิด
ปลั๊กไฟ
สูงจากพื้นอย่างน้อย 45 ซม. เพื่อหลีกเลี่ยงการก้ม มีสวิตช์สำหรับเปิด - ปิดปลั๊ก
ราวจับ
ทำด้วยวัสดุเรียบ มีความมั่นคงแข็งแรงในการจับและไม่ลื่น มีลักษณะกลม โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 4 ซม. สูงจากพื้นทางลาด 80 ซม. ราวจับด้านที่อยู่ ติดผนังให้มีระยะห่างจากผนังไม่น้อยกว่า 5 ซม.
อ้างอิงจาก :
- หน่วยปฏิบัติการวิจัย สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุ
-คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
-สำนักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ (สทส.)
-สำนักงานส่งเสริมสวัสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาส และผู้สูงอายุ (สท.)
-กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.)
ภาพและข้อมูลจาก subsites.dpt.go.th
